ايتنا - اینترنتی که آبرومندانه نیست

انجمن تجارت الکترونیک تهران روزهای قبل در گزارشی از وضعیت اینترنت در کشور اعلام کرد: «در شرایط فعلی، ایران در مقایسه با ۱۰۰ کشور برتر جهان‌(بر اساس شاخص تولید ناخالص داخلی) بی‌کیفیت‌ترین اینترنت را در اختیار دارد.» در این گزارش که در قالب یک نامه به رئیس جمهور هم ارسال شده، آمده است: «بررسی‌های انجمن تجارت الکترونیک تهران نشان می‌دهد وضعیت کیفیت اینترنت در کشور در شرایط بحرانی قرار دارد؛ موضوعی که نه تنها مانع بزرگ رشد اقتصاد دیجیتال و تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه است، بلکه دستاوردهای پیشین کشور در این زمینه را نیز با تهدید جدی مواجه می‌کند.»

جایگاه 99 از 100

در گزارش انجمن تجارت الکترونیک که دنیای اقتصاد آن را منتشر کرده، رتبه‌های آبرومندانه‌ای از وضعیت اینترنت ایران در جهان نمی‌بینیم: «ایران از نظر اختلالات اینترنتی پس از میانمار، جایگاه‌ ۹۹ از ۱۰۰، از نظر محدودیت‌ها پس از چین جایگاه ۹۹ از ۱۰۰ و از نظر سرعت بالاتر از سودان، کامرون و کوبا در جایگاه ۹۷ از ۱۰۰ قرار دارد.»

منبع این آمار چیست؟

وب‌سایت Surfshark با تمرکز بر تجمیع داده‌های قطع اینترنت و محدودیت‌های اینترنتی در سراسر جهان فعالیت می‌کند. انجمن تجارت الکترونیک تهران اطلاعات ثبت‌شده در این پایگاه را استخراج و ۱۰۰ کشور برتر جهان بر اساس تولید ناخالص ملی را از نظر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر مقایسه کرده‌ است.

6 کشور ، 6 شبکه و پیام رسان

مرور گزارش Surfshark، تعدادی دیگر از آمارهای اینترنتی کشورها را پیش روی ما قرار می‌دهد، از جمله این که «شش شبکه اجتماعی پرمخاطب جهان یعنی فیس‌بوک، توئیتر، یوتیوب، اینستاگرام، تلگرام و واتس‌اپ در این بررسی ارزیابی شده‌اند. ایران، چین و ترکمنستان تنها کشورهایی هستند که هر شش شبکه اجتماعی در آن‌ها فیلتر است و درنهایت فقط ۱۱ کشور هستند که حداقل یک شبکه اجتماعی در آن‌ها فیلتر شده است.»

57 سایت دولتی برای خارج از ایران در دسترس نیست

همچنین با این آمار هم روبه‌رو هستیم: «بسیاری از وب‌سایت‌های دولتی و بانک‌های ایرانی برای کاربران بین‌المللی در دسترس نیستند. در بررسی‌های این گزارش از بین ۱۰۰ وب‌سایت برتر دولتی ایران ۵۷ وب‌سایت برای کاربران خارج از کشور در دسترس نیست.»

غصه اختلال اینترنت

انجمن تجارت الکترونیک تهران در ادامه این گزارش آورده است: «برای مقایسه ایران با سایر کشورها و گسترده کردن آزمایش‌های خود، بر اساس اطلاعات OONI (اپلیکیشنی برای ردیابی محدودیت های اینترنتی)، اختلالات ۱۰۰دامنه منتخب در ۱۰۰ کشور مختلف جهان را بررسی کرده‌‌ایم. وب‌سایت‌هایی را که در طول یک ماه بیشتر از ۱۰ درصد اختلال داشتند، اندازه‌گیری کردیم؛ نتیجه آن شد که ایران پس از میانمار بیشترین اختلال را دارد. در ایران علاوه بر ۴۵ وب‌سایتی که حداقل در ۵۰درصد موارد در دسترس نبودند، ۱۴ وب‌سایت، اختلالی بین ۱۰ تا ۵۰درصدی داشتند. برای افزایش نمونه آماری نیاز به کاهش تعداد کشورها داشتیم، درنهایت توانستیم ۳۰۰وب‌سایت را در ۵۰ کشور برتر جهان از نظر GDP (تولید ناخالص داخلی) بررسی کنیم، باز هم ایران با 3/ 33 درصد (100 و ب سایت از 300 مورد) فیلترینگ و 18درصد (54 از 300) اختلال در صدر جدول پراختلال‌ترین اینترنت‌های جهان قرار گرفت.»

ما و 200 سایت برتر در جهان

دنیای اقتصاد بر اساس این گزارش این‌طور می‌نویسد: «هم‌اکنون هر نوع ترافیک اینترنتی چنان‌چه به صورت موردی و از سمت نهادهای متولی مجاز نشده باشد، به صورت خودکار دچار اختلال می‌شود. در بررسی انجام‌شده بین ۱۰۰ وب‌سایت برتر جهان (انتخاب شده به ترتیب رتبه در SimilarWeb) بیش از ۳۳درصد از آن‌ها در کشور فیلتر است. این میزان در ۲۰۰ سایت برتر نیز به همین نسبت است. در بررسی انجام‌شده بر اساس داده‌های OONI در دو نمونه‌گیری با ۱۰۰ و ۳۰۰ وب‌سایت مختلف در بین ۱۰۰ کشور مختلف جهان، ایران پس از چین که ۵۰ درصد وب‌سایت‌ها در آن فیلتر شده، با فیلترینگ ۴۵ درصد از وب‌سایت‌ها، در شمار محدودترین اینترنت‌های جهان است. اینترنت ایران در دنیا از نظر سرعت رتبه 97 از 100 و از نظر تاخیر، رتبه 96 از 100 را دارد. در این رتبه‌بندی فقط سودان( 4/ 3 Mbps)، کامرون(3 Mbps) و کوبا (3/ 2 Mbps) از نظر سرعت از ایران وضعیت بدتری دارند.»

ما و اینترنت در کشورهای منطقه

شاید تصور شود، استناد به آمارهای سایت Surfshark که مبنای بررسی آن محدودیت‌های اینترنتی است، نگاهی یک‌سویه به ماجراست که البته این گونه نمی‌تواند باشد؛ چراکه آمار بر اساس داده‌هایی که از کشورها به دست می آید، منتشر می‌شود. در عین حال اگر بخواهیم سرکی به آمارهای سایت speedtest بکشیم که وزیر ارتباطات هم هر ازگاهی به آن استناد می‌کند، باز هم جایگاه ما را چندان مطلوب نشان نمی‌دهد.

بماند که کارشناسان حوزه اینترنت، تاکنون در گزارش‌ها و استدلال‌های متعدد مبنای آمارهای این سایت را مورد نقد قرار داده‌اند. با این حال، آخرین گزارش این سایت در 27 تیر 1402، وضعیت اینترنت ایران را این گونه منتشر کرده است: سرعت اینترنت ثابت در ایران از۶۰/۱۲مگابیت بر ثانیه گزارش قبلی، به ۸۰/۱۱مگابیت بر ثانیه کاهش یافته است.

بااین‌حال، رتبه کشورمان در فهرست یک پله صعود را تجربه کرده و حالا در رتبه ۱۴۵ قرار دارد. در بخش اینترنت موبایل هم با کاهش سرعت در کشورمان روبه‌رو هستیم. سرعت اینترنت موبایل در ایران از۶۸/۳۵ مگابیت بر ثانیه گزارش قبلی، به۶۵/۳۴مگابیت بر ثانیه کاهش یافته است.همین کاهش سرعت باعث شده که رتبه کشورمان در جدول با ۲ پله کاهش روبه‌رو شود و در رتبه67 قرار بگیرد.

در همین حال بر اساس این رتبه‌بندی که مربوط به ماه‌ ژوئن (۱۲ خرداد تا ۱۰ تیر1402) است، کشورهای منطقه ما همچون امارات متحده عربی (۲۴/۲۰۰مگابیت برثانیه) ، قطر (۹۸/۱۸۲ مگابیت برثانیه) ، کویت (با میانه سرعت اینترنت۹۵/۱۵۲مگابیت برثانیه) به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. در رده چهارم این رتبه بندی نیز نروژ قرار دارد. برونئی، کره جنوبی و دانمارک هم در رتبه‌های بعدی از نظر سرعت اینترنت جا خوش کرده‌اند.

منبع: روزنامه خراسان