ايتنا - نیمروز اختلال گسترده در اینترنت

در ادامه محدود شدن تدریجی دسترسی‌های اینترنتی که از حدود 5ماه پیش آغاز شده، روز شنبه سرویس کلادفلر نیز با اختلال جدی مواجه شد و ترافیک این سرویس‌دهنده در ایران نسبت به روزهای پیش از آن افتی حدود 50 درصدی را تجربه کرد. اگرچه نیمه‌شب یکشنبه بخش زیادی از این افت ترافیک جبران شد، اما گویا هنوز وضعیت این سرویس به حالت عادی بازنگشته و عملکرد بسیاری از سایت‌هایی که از سرویس این شرکت استفاده می‌کنند با اختلال همراه است.

کارشناسان معتقدند که احتمالا گرایش اخیر کاربران به استفاده از سرویس‌های کلادفلر برای دور زدن محدودیت‌های اینترنتی و ایجاد ‌VPN، یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که باعث شده متولیان شبکه زیرساخت کشور دست به ایجاد چنین محدودیتی بزنند. با این‌حال از آنجا که بخش اعظم سایت‌های مهم ایرانی و خارجی روی زیرساخت کلادفلر قرار دارند، هرگونه اختلال در این سرویس می‌تواند بخش قابل‌توجهی از اینترنت کشور را با مشکل مواجه کند.

پویا پیرحسین‌لو، مدیرعامل شرکت ابرآروان در واکنش به این اتفاق در صفحه توییتر خود نوشت: تقریبا تمامی سایت‌های مهم جهان از CDN‌(شبکه تحویل محتوا) استفاده می‌کنند و 6/ 75 درصد از این سایت‌ها روی کلادفلر قرار دارند. وی تصریح کرد: تعداد سایت‌های ایرانی مهمی که از DNS این شرکت استفاده می‌کنند بالغ بر 18هزار و 600 مورد و تعداد سایت‌هایی که از CDN کلادفلر استفاده می‌کنند نیز بیش از 12هزار و 700 سایت است. از سوی دیگر، ده‌ها هزار سایت ایرانی و خود آروان نیز مستقیم یا غیرمستقیم برای SSL/ TLS از Let’s Encrypt بهره می‌برند و اگر این اختلال فورا حل نشود، بروز یک فاجعه امنیتی در شبکه ارتباطی کشور بعید نیست. مدیرعامل آروان تاکید کرد: «هر نوع فیلترینگ یا اختلال روی کلادفلر، اختلال عمدی روی کل اینترنت به حساب می‌آید و می‌توان آن را یک حماقت غیرقابل جبران دانست.»

در مدت اخیر که محدودیت‌های اینترنتی به اوج رسیده و هر VPN و ابزار فیلترشکنی ظرف مدت کوتاهی از کار می‌افتد، گروهی از کاربران و متخصصان آی‌تی تلاش کرده‌اند با هدف حمایت از حق دسترسی آزاد به اینترنت، آموزش‌هایی را برای دور زدن این محدودیت‌ها در اختیار کاربران قرار دهند و به این ترتیب اکنون سبک جدیدی از فیلترشکن‌ها که روی کلادفلر اجرا می‌شوند در حال محبوب شدن هستند؛ همین امر ظن آن را ایجاد کرده است که احتمالا محدودیت‌های تازه‌ای که روی سرویس‌های کلادفلر ایجاد شده نیز ریشه در این مساله دارد.

صابر مسگری، از کارشناسان آی‌تی کشور ضمن تایید این گمانه‌زنی به بررسی ابعاد ایجاد چنین محدودیتی برای کسب‌وکارهای ایرانی پرداخته و به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: نقش کلادفلر در اینترنت امروز ایران و جهان به حدی کلیدی است که اعمال هرگونه محدودیتی را در بلندمدت بعید می‌نماید. وی با بیان اینکه 15 درصد کل محتوای وب و 75درصد وب‌سایت‌های بزرگ و شاخص دنیا روی کلادفلر قرار دارند، می‌افزاید: حتی در همین نصف روزی که سرویس این شرکت با اختلال مواجه شد، شاهد اختلال جدی در طیف وسیعی از سایت‌ها و سرویس‌های کسب‌وکارهای ایرانی بودیم و این مهر تاییدی بر اهمیت این سرویس است.

مسگری با بیان اینکه حتی انتقال میزبانی این وب‌سایت‌ها به زیرساخت سرویس‌دهندگان ایرانی نیز نمی‌تواند مشکل را حل کند، تاکید می‌کند: بسیاری از کتابخانه‌هایی که برای عملکرد این وب‌سایت‌ها ضروری‌اند همگی از روی اینترنت جهانی و کلادفلر در دسترس قرار می‌گیرند و اعمال هرگونه محدودیت روی سرویسی به این مهمی، به هیچ‌عنوان قابل توجیه نیست. این کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است که با اعمال هر محدودیتی روی کلادفلر، بخش قابل‌توجهی از اینترنت بلااستفاده می‌شود و جایگزینی این سرویس و تطبیق کسب‌وکارها با شرایط جدید، مستلزم تغییر و هزینه زیادی است که با هیچ متر و معیاری عاقلانه به نظر نمی‌رسد.

طبق اعلام کارشناسان، طی این اختلال چند ساعته تقریبا یک و نیم میلیون آی‌پی کلادفلر برای دقایقی فیلتر شدند و عملا هیچ پاسخی دریافت نمی‌کردند. امیرحسین دهقان، یکی از دیگر فعالان آی‌تی کشور در گفت‌وگوی خود با «دنیای اقتصاد» بر دامنه آسیب‌های اعمال چنین محدودیتی بر فضای ارتباطی کشور تاکید می‌کند و می‌گوید: با فیلتر شدن کلادفلر، عملا یک قدم دیگر در جهت تضعیف صنعت IT کشور نزدیک شدیم.

وی با تاکید بر اقدام اخیر وزارت ارتباطات در راه‌اندازی سایت 403. online که عیسی زارع‌پور از آن با عنوان اقدامی‌ سازنده برای تسهیل گذر از تحریم یاد کرد، می‌گوید: اگر متولیان این وزارتخانه و دیگر سیاستگذاران بخش ارتباطی کشور، چنین محدودیت‌هایی بر شبکه اینترنت کشور ایجاد نکنند، فعالان آی‌تی عملا هیچ نیازی به ایجاد چنین سایت‌هایی ندارند و خودشان می‌توانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند. وی معتقد است سکوت وزارت ارتباطات در برابر محدودیت‌هایی که روز‌به‌روز بر شدت آنها افزوده می‌شود، عملا تضعیف حداکثری امنیت اطلاعاتی و سایبری کاربران است و به زودی شاهد تعطیلی کسب‌وکارهای ایرانی زیادی خواهیم بود.

اگرچه برخی کاربران فضای مجازی معتقدند که اعمال محدودیت‌ بر سرویس‌هایی مانند کلادفلر احتمالا مایه خشنودی ارائه‌دهندگان داخلی خدمات زیرساختی خواهد بود، اما این شرکت‌ها تاکید دارند که نه تنها از چنین اقداماتی حمایت نمی‌کنند، بلکه عملکرد فعلی خود همین شرکت‌ها نیز با محدود شدن سرویسی مانند کلادفلر با اختلال جدی همراه می‌شود.

مسگری، مدیرمحصول CDN آروان در واکنش به این اظهارات برخی کاربران تصریح می‌کند: نه ما و نه هیچ سرویس‌دهنده زیرساختی دیگری در کشور، از چنین محدودیتی خوشحال نخواهد شد و حاضریم مخالفت خود را به هر نحوی با رویکرد در پیش گرفته شده برای مسدودسازی سرویس‌های مختلف اعلام کنیم. وی می‌افزاید: حتی در همین چند ساعت اختلال اخیر نیز خود ما به عنوان یک ارائه‌دهنده خدمات زیرساختی در گرفتن سرتیفیکیت‌(گواهی‌نامه‌ها) و ارائه بسیاری از سرویس‌های خود با مشکل مواجه شدیم و معتقدیم هیچ توجیهی برای مسدودسازی سرویس کلادفلر یا سرویس‌های مشابه وجود ندارد.

منبع:‌دنیای اقتصاد