ايتنا - ستاره‌شناسان سیاره‌هایی کشف کردند که ممکن است دارای آب فراوان باشند

این دو سیاره فراخورشیدی با نام‌های Kepler-138c و Kepler-138d به دور ستاره‌ای می‌چرخند که در فاصله ۲۱۸ سال نوری از زمین و در صورت فلکی لیرا قرار دارد.

به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، دانشمندانی که مجذوب داده‌های سال ۲۰۱۴ تلسکوپ فضایی کپلر شده بودند، تصمیم گرفتند با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا، دوباره این دو سیاره را ببینند تا پی ببرند این سیارات دوردست از چه چیزی ساخته شده‌اند. آنها در کمال شگفتی دریافتند که ممکن است بخش بیشتر آنها از آب تشکیل شده باشد.

بجورن بنکه (اخترشناس سیاره‌ای در دانشگاه مونترآل و یکی از نویسندگان این تحقیق جدید) می‌گوید: «ما قبلاً فکر می‌کردیم سیاراتی که کمی بزرگ‌تر از زمین هستند، توپ‌های بزرگی از فلز و سنگ هستند، مانند نسخه‌های کوچک‌شده زمین. به همین دلیل بود که آنها را ابر زمین می‌نامیدیم».

وی می‌افزاید: «اما اکنون نشان داده‌ایم که این دو سیاره، یعنی Kepler-138c و Kepler-138d از نظر ماهیت کاملاً متفاوت هستند؛ چرا که بخش بزرگی از کل حجم آنها احتمالاً از آب تشکیل شده است. این نخستین بار است که ما سیاراتی را مشاهده می‌کنیم که می‌توان با اطمینان آنها را به‌عنوان جهان‌های آبی شناسایی کرد».

گفتنی است این نوع از سیارات همواره توسط ستاره‌شناسان تئوریزه شده و نظر آنها را به خود جلب کرده بودند.

البته ستاره‌شناسان هنوز نمی‌توانند مطمئن باشند که این سیارات واقعاً بر پایه آب هستند؛ چرا که آنها مستقیماً این ماده را در این سیارات شناسایی نکرده‌اند. اما محققان توانستند چگالی هر سیاره را محاسبه کنند: حجم هر سیاره تقریباً سه برابر زمین است، اما فقط دو برابر جرم آن، که همین امر نشان می‌دهد چگالی آنها از زمین بسیار کمتر است.

شباهت این دو سیاره نسبت به یکدیگر به خودی خود یک مورد شگفت‌انگیز بود؛ زیرا دانشمندان انتظار داشتند که سیارات کاملاً متفاوتی باشند.

چگالی پایین این سیارات نشان می‌دهد که نیمی از هر از آنها، از چیزی سنگین‌تر نسبت به هیدروژن و هلیوم غول‌های گازی تشکیل شده است، اما سبک‌تر از آن چیزی است که دانشمندان انتظار داشتند پیدا کنند. بدین‌ترتیب تنها امکانی که باقی می‌ماند، آب است.

پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که این دو سیاره ممکن است کمی شبیه قمرهای یخی بیرونی منظومه شمسی باشند که می‌توانند اقیانوسی از آب مایع را در زیر پوسته یخی و بالای یک هسته سنگی پنهان کنند.

این در حالی است که سیارات کپلر بسیار بسیار داغ‌تر از این قمرها هستند و یخ بسیار اندکی در آنها یافت می‌شود.

کارولین پیوله (دانشجوی دکتری و نویسنده ارشد این پژوهش نوین) می‌گوید: «نسخه‌های بزرگ‌تری از اروپا یا انسلادوس را تصور کنید، قمرهایی غنی از آب که به دور مشتری و زحل می‌چرخند، اما بسیار به ستاره خودشان نزدیک‌تر شده‌اند».

وی می‌افزاید: «دمای اتمسفر Kepler-138c و Kepler-138d احتمالاً بالاتر از نقطه جوش آب است و ما انتظار داریم یک جو غلیظ و متراکم از بخار در این سیارات ایجاد شود».

اما دانشمندان می‌گویند که در زیر آن همه بخار، ممکن است آب مایع وجود داشته باشد. این امکان نیز وجود دارد که حتی آب به قدری داغ و تحت فشار زیاد باشد که چگالی مایع داشته باشد، اما مانند گاز جریان داشته باشد. دانشمندان این حالت را سیال فوق بحرانی می‌نامند.

این سیارات عجیب‌وغریب تنها موارد شگفت‌انگیزی نیست که محققان در داده‌های هابل و اسپیتزر یافتند. اخترشناسان در ابتدا از مشاهدات کپلر برای کشف سه سیاره استفاده کرده بودند که در سال ۲۰۱۴ اعلام شد.

بنکه به ویژه به بیرونی‌ترین سیاره یعنی Kepler-138d علاقه‌مند بود که باعث رصد هابل و اسپیتزر شد. این رصد در خلال سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ رخ داد.

به گفته دانشمندان، این داده‌ها به سیاره دیگری اشاره می‌کنند که به آن Kepler-138e می‌گویند؛ یعنی سیاره کوچکی که هر ۳۸ روز یک‌بار به دور ستاره خود می‌چرخد.

این سیاره در فاصله‌ای از ستاره قرار گرفته که می‌تواند در سطح آن آب مایع وجود داشته باشد. گفتنی است کپلر-138b و c به ترتیب هر ۱۰ روز و ۱۴ روز یک‌بار به دور خود ستاره می‌چرخند.

مشاهدات دیگر همچنین نشان می‌دهد که درونی‌ترین سیاره، یعنی کپلر-138b تقریباً به اندازه مریخ است. به این ترتیب این سیاره یکی از کوچک‌ترین سیارات فراخورشیدی در میان بیش از ۵ هزار سیاره فراخورشیدی است که تا به امروز یافت شده‌اند.

پژوهشگران امیدوارند که سیارات کپلر-۱۳۸ آخرین سیاراتی نباشند که چنین پازل‌هایی را ارائه می‌دهند.

بنکه می‌گوید: «از آنجایی که ابزارها و تکنیک‌های ما به اندازه کافی برای یافتن و مطالعه سیاراتی که از ستاره‌هایشان دورتر هستند، به فناوری‌های حساس مجهز می‌شوند، ممکن است در آینده نزدیک سیارات آبی بیشتری مانند Kepler-138c و d پیدا کنیم».