ايتنا - عدم آمادگی بخش خصوصی برای اجرای طرح شبنم

پدرام سلطانی - تاکنون جلسات متعددی درخصوص طرح شبنم از سوی فعالان بخش خصوصی برگزار شده است و بخش خصوصی خواستار این است که در کارهایی که توسط دولت انجام می‌شود زمینه‌سازی لازم برای اجرا فراهم شده، اطلاع رسانی گسترده و از مجاری درست آن صورت گیرد تا تشکل‌های تخصصی نیز در این امور مشارکت داده شوند.

در حال حاضر آستانه تحمل بخش خصوصی برای تغییرات جدید به شدت پایین آمده است.
در شرایطی که بخش خصوصی با مسائل و مشکلات متعدد اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، تبعات اجرای هدفمندی یارانه‌ها، مسائل بانکی و ... مواجه است، تاب و توان این قبیل تغییرات که طبیعتا در راستای ساماندهی بازار انجام می‌شود، وجود ندارد و اجرای این تصمیمات نیازمند فضا و زمینه مساعدتری است.

هر چه شرایط مساعدتر باشد اجرای این طرح‌ها نیز تسهیل می‌شود، لذا در شرایط فعلی و با وجود مشکلات مختلف، مدیران و مسئولان اجرایی طرح شبنم باید با تدبیر خود اجرای این طرح را آهسته‌تر پیش ببرند.

هدفمندی یارانه‌ها یا اجرای طرح شبکه بازرسی و نظارت مردمی(شبنم) می‌توانند در جای خود و تک به تک نتایج و اثرات مثبتی داشته باشند، ولی اگر تغییرات در یک بازه زمانی کوتاه و پشت سر هم اعمال شود اثرات مثبت آن کمرنگ شده و بازخوردها منفی می‌شوند.
با توجه به تفاوت مدیریت معلول‌نگر با مدیریتی که به علت‌ها می‌پردازد، در فرایندهای فعلی برای «دولت سالاری» از فناوری اطلاعات هم به خوبی استفاده می شود.
این فناوری، ابزار و مکانیزم‌هایی را در اختیار دولت قرار می‌دهد که حضور و تسلط خود را در اقتصاد تحکیم می‌کند و این نگاه و این نوع استفاده جای تأمل دارد.

در خصوص پدیده قاچاق، باید به این موضوع توجه داشت که این پدیده چندین ریشه و علت اصلی و اساسی دارد، مادامی که به علت‌ها پرداخته نشود، تنها هزینه برای مصرف کننده بالا می‌رود.
در شرایط فعلی که تعرفه‌ها بالاست، نرخ ارز در جایگاه درستی قرار ندارد و دریافت ارز برای واردکنندگان مشکل شده است، قاچاق راه خود را پیدا خواهد کرد چرا که در این وضعیت قاچاق صرفه اقتصادی و سرعت بیشتری پیدا می‌کند.

بخش خصوصی از مکانیزم‌های جدید که موجب افزایش شفافیت در بازار شوند استقبال می‌کند، اما اگر مقتضیات زمانی در نظر گرفته نشده و عوامل سبب ساز آن درمان نشوند، سوءاستفاده‌های زیادی از این طرح‌ها خواهد شد، لذا ممکن است در آینده نیاز به مکانیزم‌هایی برای کنترل خود طرح شبنم باشد.
اکنون بخش خصوصی هر روز شاهد افزایش لایه‌های کنترلی است، این در حالیست که در یک نظام عادلانه، رقابتی و مبتنی بر اقتصاد بازار، قیمت‌ها هستند که بازار را کنترل می‌کنند و ضرورتی ندارد که دولت یا حتی تشکل‌ها نگاه کنترلی به موضوعات داشته باشند.
با نگاهی به شرایط کشور چین درمی‌یابیم با وجود اینکه مکانیزم‌های کنترلی در چین ضعیف نیست، ولی تشدید مکانیزم‌ها هرازچندگاهی فجایعی را به بار می‌آورد، مانند مسئله شیرخشک‌های تقلبی که در بازار چین فروخته شد.
لذا باید دید تشدید مکانیزم‌ها تا چه آستانه‌ای می‌تواند بازار را حمایت و کنترل و منافع مصرف‌کننده را تامین کند و از چه آستانه‌ای به بعد هزینه‌ها را بالا می‌برد و اثر کنترلی آن به شکل متناسب افزایش پیدا نمی‌کند.

به نظر می‌رسد آمادگی لازم در بخش خصوصی برای اجرای طرح شبنم به وجود نیامده است و باید در مسیر اجرای این طرح سازوکاری فراهم شده و اصلاحاتی به عمل آید تا زمان اجرای این فرایند برسد، در حالی که شنیده می‌شود که قرار است این طرح تعمیم پیدا کند!
امیدواریم گله‌ای که بخش خصوصی در هدفمندسازی یارانه‌ها از دولت داشت، در طرح شبنم مجددا تکرار نشود.

همچنین با توجه به احتمال تشدید تحریم‌ها در ماه‌های آینده، امکان به وجود آمدن شرایط سخت‌تری برای وارد کنندگان وجود دارد و باید بررسی شود که در صورت تشدید تحریم‌ها اثرات طرح شبنم به اقتصاد کشور کمک می‌کند یا مشکل دیگری را به وجود می‌آورد.
---------------------------------------------
منبع: روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای