ايتنا - شاید در لبه منظومه شمسی سیاره بزرگ یخی پنهان شده باشد

پرسیوال لاول، اخترشناس آمریکایی، در سال ۱۹۰۶ در جست‌وجوی سیاره‌ای مجهول و ناشناخته بود که به گمان او در فراسوی نپتون به دور خورشید در گردش بود. او بر این باور بود که وجود این سیاره، که در زبان و ادبیات اخترشناسان به «سیاره اکس» (Planet X) معروف است، شاید بتواند برخی از بی‌نظمی‌های موجود در مدارهای نپتون و اورانوس را توضیح دهد.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، این نظر او البته درست بود و در نهایت نیز به کشف سیاره کوتوله پلوتو در سال ۱۹۳۰ انجامید. هرچند بعدها، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که اثر گرانشی سیاره کوتوله پلوتو بر مدار نپتون بسیار کم است و این اثر بر سیاره اورانوس از آن هم کمتر است.

لایوساینس در گزارش جدیدی که در این زمینه منتشر کرده به تاریخچه کشف سیاره مجهول «اکس» پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که امروزه، فرضیه وجود سیاره اکس در منظومه شمسی تا حد زیادی بی‌اعتبار شده است. با این حال، این امر باعث نشده است که اخترشناسان از جست‌وجوی سیارات در دوردست منظومه شمسی دست بکشند.

یافته‌های یک بررسی جدید نشان می‌دهد که این سیاره یا سیارات فرضی ممکن است واقعا وجود داشته باشند، با این تفاوت که بسیار دورتر از مکانی واقع شده‌اند که لاول پیش‌بینی کرده بود.

ناسا می‌گوید تیمی بین‌المللی از پژوهشگران اخیرا با شبیه‌سازی مکانیک ناپایدار اجرام در منظومه شمسی اولیه دریافته است که احتمالا یک یا چند جرم به اندازه یک سیاره در ابر اورت وجود دارد.

ابر اورت (Oort) مجموعه وسیعی از جرم‌های یخی است که در فاصله چند صد میلیارد تا چند تریلیون کیلومتری خورشید امتداد یافته است. در این مقاله جدید، که نسخه پیش از انتشار آن در پایگاه آرکایو ثبت شده است و هنوز باید مورد داوری همتایان قرار گیرد، آمده است: «۴.۵ میلیارد سال پیش که منظومه شمسی در حال شکل‌گیری بود همه‌چیز آشوبناک و ناآرام بود.»

نیروی گرانش ستاره‌ها و سیاره‌ها خرده بقایای به‌جا مانده گرد و غبار پیش‌سیاره‌ای را، که به‌سرعت سرد می‌شد، به دور دست‌ها پرتاب می‌کرد و برخی از آن‌ها به حدی دور می‌شدند که به‌کلی از اثر گرانش خورشید رهایی می‌یافتند.

این نوع سیارات سرکش پیش از این نیز در منظومه‌های ستاره‌ای دیگر کشف شده‌اند. به گفته دانشمندان، در حدود نیم درصد احتمال دارد که یکی از این سیارات سرگردان در منظومه شمسی ما شکل گرفته باشد و با دور شدن از خورشید به ابر اورت رسیده باشد.

اما دانشمندان می‌گویند احتمال بیشتری وجود دارد که یک سیاره سرگردان و نپتون‌مانند از یک منظومه‌ ستاره‌‌ای دیگر به دام گرانش خورشید افتاده باشد و در نهایت سر از ابر اورت درآورده باشد.

به گفته دانشمندان، احتمال وقوع چنین چیزی حدود ۷ درصد است و اگر این طور باشد، چه‌بسا بتوان جرمی شبیه به سیاره اکس را که لاول در پی آن بود پیدا کرد. با این همه، چنین سیاره‌ای حتی اگر هم وجود داشته باشد، باز برای اینکه بتواند بر مدار نپتون اثر بگذارد کوچک است.

پژوهشگران بر این باورند که ابر اورت به احتمال زیاد از مجموعه‌ای از جرم‌های یخی بسیار کوچک‌تر ساخته شده است. در عین حال، با توجه به ابعاد و فواصل ابر اورت، هرگز نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا چنین جرم‌هایی در آنجا وجود دارد یا نه.