چالش الكترونيكي كردن خدمات دولتيمردم به پورتال‌ها اعتماد ندارند
مريم عسگري- دنياي اقتصاد
عصر، عصر كامپيوتر است استفاده از ابزارهاي ارتباطي پيشرفته‌اي مانند اينترنت، ماهواره و ... عصري كه ارتباط مردمانش با استفاده از تجهيزات ارتباطي جديد و پيشرفته با دوران گذشته زمين تا آسمان فرق مي‌كند. عصري كه در آن ديگر به ندرت خبري از نامه‌نگاري، ديد و بازديدهاي مداوم و حتي دلتنگي‌هاي گاه و بي‌گاه است.
مردمان اين عصر كافي است اراده كنند تا از حال و روز هم باخبر شوند. كافي است كامپيوتر را روشن كنند و به شبكه جهاني اينترنت وصل شوند. آن گاه با استفاده از يك وب‌كم كوچك و هدفون مي‌توانند صدا و تصوير عزيزان خود را مستقيم دريافت كنند. مي‌بينيد، در دنياي كامپيوتري امروز، حتي دلتنگي هم جايي ندارد.
اين بخش كوچكي است از تسهيلاتي كه زندگي در دنياي كامپيوتري براي انسان به ارمغان آورده است. هر روز كه مي‌گذرد كامپيوتر دستاورد جديدتري براي رفاه و آسايش انسان به ارمغان مي‌آورد.
شايد راه‌اندازي پورتال‌هاي سازماني و خدماتي يكي ديگر از تسهيلاتي باشد كه دنياي كامپيوتري امروز براي ساكنانش در نظر گرفته است.
راهكارهايي براي صرفه‌جويي در وقت و هزينه كاربران رايانه!
اما نكته اين جا است كه كاربران رايانه تا چه حد با اين پورتال‌ها آشنايي دارند و ميزان اعتماد آنان به اين پورتال‌ها تا چه حد است؟ اصلا پورتال چه خدماتي ارائه مي‌دهد؟
ماهيت پورتال
پورتال كه در لغت به معني درگاه و دريچه است، شامل صفحه وب واسطي است كه امكان دسترسي آسان را به هر چيزي كه كاربر براي انجام وظيفه يا خواسته‌اش نياز دارد، بدون توجه به اينكه محل فيزيكي آن كجا است فراهم مي‌كند.
به گفته ساسان رنجبر، يك كارشناس حوزه IT، يك پورتال داراي ويژگي‌هايي همچون گردآوري اطلاعات، در دسترس بودن و هدفدار بودن اطلاعات است و بايد در هر زمان و مكاني در دسترس باشد. وي معتقد است: در حال حاضر اكثر سازمان‌ها و واردات از وزارت كشور گرفته تا اداره آب و فاضلاب و اداره پست و ... يك پورتال سازماني دارند كه در آنها خدمات گوناگوني ارائه مي‌شود. اگر سري به پورتال جمهوري اسلامي ايران با نشاني www.iran.ir بزنيد مي‌توانيد ليست پورتال‌هاي موجود را مشاهده كنيد.
وزارت كشور، اداره آب و برق، آموزش و پرورش، موسسات مالي و اعتباري، هتل‌ها و اقامت‌گاه‌ها، شهرداري‌ها و ... از نهادهايي هستند كه با راه‌اندازي پورتال در صدد برآمده‌اند تا علاوه‌بر خدمات‌رساني به مردم از رفت‌و‌آمد مراجعان به اين مركز بكاهند، اما آيا با توجه به اينكه هنوز بسياري از مردم اعتماد چنداني به اين پورتال‌ها ندارند، اين پورتال‌ها در تحقق اهداف خود موفق بوده‌اند؟
كارشناسان معتقدند، اگرچه متوليان راه‌اندازي اين پورتال‌ها معتقدند طي سال‌هاي ابتدايي راه‌اندازي اين پورتال‌ها ميزان استقبال و بازديد از پورتال‌ها درحد قابل‌قبولي بوده است اما آنچه مسلم است زمان لازم است، تا با اطلاع‌رساني درست عموم مردم به سمت استفاده از پورتال گرايش پيدا كنند.
از زبان پورتال‌داران
مظفريان مسئول بخش انفورماتيك اداره آب و فاضلاب در اين زمينه مي‌گويد: پورتال اداره آب و فاضلاب شهر تهران با آدرس www.tpww.co.ir حدود پنج سال است راه‌اندازي شده است كه خدماتي چون پرداخت قبض آب از طريق بانك‌ها، درخواست انشعاب آب، تغيير قطر و سير انشعاب، استعلام براي خريد و فروش، رسيدگي به شكايات و هزينه خدمات و ... را ارائه مي‌دهد.
وي درخصوص ميزان استقبال از اين پورتال گفت: به طور كلي به دليل اينكه اطلاع‌رساني درستي در اين زمينه نشده است، ميزان استقبال در حدي كه انتظار داشتيم، نبوده است. چرا كه مردم اعتماد چنداني نسبت به رسيدگي به درخواست‌هايشان از طريق اين پورتال ندارند و همچنان حضور فيزيكي را به راه‌هاي ديگر ترجيح مي‌دهند.
به گفته مظفريان تنها در چند استان از جمله تهران، اصفهان و خراسان استقبال در حد مطلوب بوده است.
وي افزود: در اين پورتال فرم‌هاي ويژه‌اي براي درخواست‌هاي مختلف تهيه شده است كه مراجعان مي‌توانند با تكميل اين فرم‌ها نسبت به رفع مشكل خود اقدام كنند.
منتجب مسئول بخش فناوري اطلاعات شركت پست ايران نيز از راه‌اندازي پورتال شركت پست جمهوري اسلامي ايران طي سه سال اخير با آدرس www.post.ir خبر داد و گفت: اين پورتال عملياتي چون رهگيري محصول، سيستم گوياي دو سويه، سيستم داخلي پست و ... را انجام مي‌دهد.
به گفته وي ميزان استقبال از اين پورتال در سطح استان تهران در سطح مطلوبي بوده است و شركت پست برنامه‌هايي نيز براي توسعه اين پورتال دارد.
پورتال وزارت كشور نيز با آدرس www.moi.ir حدود سه سال است راه‌اندازي شده است و خدمات مختلفي را به مراجعان ارائه مي‌كند كه مهمترين خدمتي كه ارائه مي‌دهد در زمينه سازمان‌هاي مردم نهاد (NGO)ها است.
به گفته كهنداني مسئول بخش فناوري اطلاعات وزارت كشور، در حال حاضر اين پورتال در حال اطلاع‌رساني است و فرم‌هاي ويژه‌اي براي اطلاع‌رساني، خدمات ثبت‌نام در NGOها و ... ارائه مي‌دهد.
به گفته وي با راه‌اندازي اين پورتال از ميزان رفت‌و‌آمد مراجعان در زمينه NGOها تا حدود زيادي كاسته شده است.
گودرزي مسئول بخش سازمان‌هاي مردم نهاد وزارت كشور نيز در اين زمينه مي‌گويد: در زمينه پورتال و خدمات آن در بخش NGOها در سطح استان تهران بسيار قوي عمل كرده‌ايم و مراجعان مي‌توانند تمام امور مربوط به ثبت NGO، ثبت‌نام در NGO و ... را از طريق اين پورتال انجام دهند.
مسئول بخش فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران نيز در رابطه با پورتال شهرداري تهران www.tehran.ir گفت: سرويس Tehran.ir عبارت است از خبررساني در حوزه شهر و شهرداري كه در اين بخش تمامي اخبار مربوط به فعاليت‌هاي سازمان شهرداري به روز مي‌شود.
سعدآبادي افزود: اصلي‌ترين بخش اين پورتال «كاوشگر شهر تهران» است كه ابزاري است كه براساس GIS سرويس‌دهي مي‌كند و به اين ترتيب شهروندان تهران مي‌توانند مسيرهاي حركتي خود را با آن تعيين كنند.
به گفته وي، شهروندان مي‌توانند با مراجعه به اين سايت مسير خود را از مبدا تا مقصد تعيين كنند. همچنين خيابان‌هاي يك طرفه و دو طرفه، بناهاي ديدني و مكان‌هاي مشهوري كه در اين مسير قرار دارند، شيرهاي آتش‌نشاني و ... در اين بخش مشخص شده‌اند. به گفته وي پورتال تهران در سامانه اينترنتي 137 هم سرويس‌دهي ويژه‌اي دارد و به اين ترتيب شهروندان مي‌توانند از طريق اين سايت اخبار و درخواست رسيدگي خود را ثبت و پيگيري كنند.
علاوه‌بر اين ثبت‌نام براي دريافت آرم طرح ترافيك نيز از طريق اين پورتال صورت مي‌گيرد. وي افزود: اطلاعات مربوط به اموات بهشت زهرا، قيمت منطقه‌اي املاك، قوانين معماري و شهرسازي، نظرسنجي و لينك‌ها و ... را نيز مي‌توان روي اين پورتال مشاهده كرد.
معاون آمار، برنامه و بودجه سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران نيز در اين رابطه گفت: پورتال شهرداري تهران با اهدافي چون، كاهش زمان و هزينه ارائه خدمات، كاهش رفت‌و‌آمدهاي شهري و ترافيك، ايجاد و بهبود روابط شهرداري و شهروندان، دريافت بازخورد شهروندان از خدمات شهرداري، تقويت و بهينه‌سازي سيستم‌هاي كنترل و نظارت، ارائه اطلاعات و خدمات مطلوب به شهروندان در هر زمان و مكان و عدم ايجاد ازدحام در بخش‌هاي مختلف شهرداري و كاهش مراجعات حضوري راه‌اندازي شده است.
به گفته شفائي، با توجه به تاكيدات شهردار تهران در مواضع مختلف مبني‌بر طراحي و راه‌اندازي پورتال شهرداري تهران به عنوان نقطه ورود دسترسي شهروندان به خدمات و اطلاعات موردنيازشان، سازمان فناوري اطلاعات شهرداري تهران پس از طي فاز امكان‌سنجي و شناسايي راه حل فني و همچنين معماري مناسب و عملياتي نمودن به پورتال از دو منظر اينترنتي و اينترانتي توجه شد كه در نوع اول مخاطبان، شهروندان و در نوع دوم مخاطبان، پرسنل شهرداري هستند.
به گفته وي، هم‌اكنون 80 ساب پورتال واحدهاي تابعه شهرداري و پورتال انگليسي شهرداري تهران از طريق آدرس Tehran.ir در دسترس است و ميانگين آمار بازديد روزانه پورتال شهرداري تهران بالغ‌بر 40 هزار نفر است. وي برخي از مهمترين خدمات و اطلاعات پورتال شهرداري را به اين شرح معرفي كرد.
در بخش محتوا، مناقصات، آمارنامه شهر تهران ( براي اولين بار)، فرآيندها و رويه‌ها (در دست اقدام)، نظرسنجي در زمينه‌هاي مختلف مرتبط با شهرداري تهران و اخبار در اين پورتال درج شده‌اند. در بخش خدمات الكترونيك نيز اطلاعاتي در مورد دفاتر خدمات الكترونيك شهر، كاوشگر تهران، سامانه اينترنتي 137، قيمت منطقه‌اي املاك، ثبت‌نام آرم طرح ترافيك، مناقصات شهرداري تهران، مشاهده پرونده شهرسازي و ... قابل‌مشاهده است.
به گفته شفائي، پرداخت اينترنتي كه تاكنون در مباحث محدودي مانند طرح ترافيك داشتيم تا ماه‌هاي آينده در ساير بخش‌ها از جمله قبض جريمه و ... نيز امكان‌پذير خواهد شد.به گفته وي ميزان بازديد از اين پورتال در حد مطلوبي است و پيش‌بيني مي‌شود با ارتقاي سطح كيفي اين پورتال گام‌هاي موفق‌تري در اين زمينه برداريم.
