دستِ ياريِ تکنولوژی بررسي نقش فناوريهاي نوين مخابراتي و اطلاعاتي در زلزله اخير هائيتي
قارن گودرزي- دنياي کامپيوتر و ارتباطات
پس از مشاهده آثار ویران‌کننده‌ای که زمین‌لرزه به هائیتی وارد کرد، بسیاری معنای واقعی «درماندگي» را دریافتند. آنها دیدند که چگونه تمامی تلاش‌ها در جهت امداد و نجات آسیب‌دیدگان بر اثر تخریب ساختارهای زیربناییِ این کشور مصیبت‌زده، متوقف و بياثر مانده است. ناهماهنگی لجستیکی مانع دیگری بود که به بحران دامن می‌زد. غذا، دارو و نیروهای امدادی، به دور از دسترس کسانی بود که به آن نیاز داشتند.
فقدان یک راه زمینی قابل استفاده به پورتدوپرنس، پايتخت اين كشور مصيبت زده نیز مزید بر علت شده بود. در چنین وضع اسف‌باری بود كه صنایع ارتباطی نوین به پا خاستند تا اوضاع بهتر شود. هزاران نفر در سراسر جهان با تأسیس فورومهايي به اطلاعرساني و رايزني براي يافتن راههاي جديد ياريرساني به زلزلهزدگان همت گماشتند. ضمن اينكه خود نیز به جمعآوري کمک‌های انسان‌دوستانه براي این امر پرداختند كه از همين رهگذر نیز پول زيادي جمع شد.
خط مقدم
در خط اول این جنبش، سازمان‌هایی قرار داشتند که علاوه بر دریافت کمک‌های مردمی، اعضا را به پیروی از خط مشی گروه‌هایی چون صلیب سرخ و Oxfam ترغیب می‌کردند. به موازات جمع‌آوری مبلغ یک میلیون دلار توسط همین سازمان‌ها، شرکت گوگل به کاربران خود کمک می‌کرد تا وجوه خود را مستقیماً به يونيسف یا سازمان CARE اهدا کنند.
كمكهاي اينترنتي
در زمینه کمک‌های انسان‌دوستانه اینترنتی نمونه‌های بسیاری را میتوان یافت. برای مثال، طراحی و راهاندازی صفحه Global Relief توسط فيس بوك که در فهرست آن کمک‌های ضروری در هنگام بلایای طبیعی قرار داده شد. اعضاي آكسفام با خرید بستهاي حمایتی تحت نام «Water for Haiti» مبلغ 70 سنت می‌پرداختند که هزینه یک بطری آب سالم را برای نجاتیافتگان تأمین می‌کرد. کمک‌های جمع‌آوری‌شده Oxfam به رقم 33 هزار دلار رسید. شمار افراد داوطلب کمک به صلیب سرخ آمریکا نیز به هزاران نفر بالغ شد. آندرو نوپز سخنگوی فيس بوك در اين باره می‌گويد: «زلزله‌ی هائیتی نقش اساسی اینترنت را در پیوند دادن انسانها به هنگام وقوع یک تراژدی ثابت کرد.»
برقراری ارتباط
اکثریت دارندگان موبایل از طریق ارسال پیامک به یاری زلزلهزدگان شتافتند. برای مثال هر كس مي‌خواست، ميتوانست با ارسال يك پیامک با متن «HAITI» به شماره‌ی 90999 مبلغ 10 دلار به صلیب سرخ بین‌المللی هدیه کند. شرکت A&T نیز برای شرکت در این حرکت جهانی مبلغ 50.000 دلار به TSF که یک مؤسسه بشردوستانه در امور ارتباطات اضطراری است، کمک کرد. TSF نيز اقدام به اعزام گروه‌هایی به مناطق مرکزی هائيتي کرد تا افرادی که سرپناه خود را در این فاجعه از دست دادهاند از 2 دقیقه ارتباط رایگان بین‌المللی برخوردار شوند.
گروه دیگری با نام Net Hope با برپايي یک ماهواره VSAT در منطقه توانستند از اینترنت بی‌سیم برای تجدید حیات ارگان‌هایی که ساختار اینترنتی نیز داشتند، استفاده کنند. ویلیام بریندلی، از مدیران ارشد Net Hope در اين باره ميگويد: «با برقراری دوباره ارتباطات، دفاتر مختلف نمایندگی می‌توانند ابزارهای مورد نیاز برای سرعت بخشیدن به کمکرسانی را در اختیار داشته باشند. این امر به عادی شدن تقریبی اوضاعِ تلاش‌ها کمک می‌کند که همواره دومین گام مهم پس از کمک‌های اولیه اضطراری محسوب ميشود.»
برای ادامه روند کمکرسانی در شب، شرکت Solinc از فلوریدا مبلغ 300.000 دلار برای تهیه لامپ‌های خورشیدی و ارسال آن به مناطق ویران‌شده تصویب کرد. همین‌طور یک گروه داوطلب برای اطمینان از نصب و راهاندازی صحیح چراغ‌های ارسالی به منطقه اعزام كرد. در این زمینه دولت آمریکا نیز یک کمک موقت high-tech اختصاص داد. شرکت COPROK با حمایت یک تأمین‌کننده خدمات ماهواره‌ای و نیروی دریایی آمریکا در هائیتی، ماهواره‌ای را به این امر اختصاص داد. شرکت Inmarsat نيز پس از متقاعدکردن دولت آمریکا سرویس ارتباط دوطرفه موبایل و ویديوکنفرانس از طریق پورتوریکو را برقرار کرد. زلزله هائيتي هم بالاخره تمام شد و گذشت.
اما آنچه كه در اين هنگامه به اثبات رسيد، نقش مؤثر و غير قابل انكار شركتها و دستاندركاران IT و مخابرات در چنين وقايعي در كنار ساير سازمان‌هاي ياريرسان بود. با نقش پررنگي كه اين گونه خدمات در اين مواقع پيدا ميكنند، توجه بيشتر به صنايع مخابراتي و اطلاعاتي، الزامي به نظر ميرسد. در مقابل، دستاندركاران اين صنايع نيز باید برنامهريزيهاي دقيقتر و مشخصتري براي اين طور مواقع داشته باشند تا دست ياري فناوريهاي نوين با قدرتي هر چه بيشتر در كنار نيازمندان به ياري باشد.
منبع: ماهنامه پي سي مگزين، مارس 2010
