گفت و گو با محمود اروج‌زاده، مدير خبرگزاري فناوري اطلاعات (ایتنا)
«هر چند ایتنا بعد از اجلاس جهاني سران جامعه اطلاعاتي ژنو شكل گرفت،ولي تلاش كرد مجموعه اخبار مهم در اين زمينه را پوشش دهد،و باز هم تحولات اين عرصه را به دقت دنبال مي كند و با اولويت آن را پوشش خواهد داد. اگر بپذيريم كه يكي از مهمترين عناصر شكل‌دهي به جامعه اطلاعاتي، رسوخ مؤلفه‌هاي دانش و زندگي ديجيتالي در فرهنگ و زندگي، و نيز پذيرفتن اهميت تاثير تحولات اين عرصه در زيستن انسان‌هاست، پس سايتي كه به نشر و گسترش اين دانش و فرهنگ مي‌پردازد، مي‌تواند سرگرم پايه‌گذاري و يا استحكام جامعه اطلاعاتي شمرده شود.»
اين پاسخي است كه مدير خبرگزاري فناوري اطلاعاتITNA (Information Technology News Agency) درباره نقش اين خبرگزاري در جامعه اطلاعاتي مطرح مي‌كند.
محمود اروج‌زاده( كارشناس الكترونيك)از سال 77 وارد دنياي روزنامه‌نگاري شد و حدود دوسال بعداقدام به انتشارماهنامه تخصصي« دنياي كامپيوتر و ارتباطات» کرد. او با اين تجربه اكنون هشت ماهي است كه خبرگزاري فناوري اطلاعات را مديريت مي‌كند. آنچه در زير مي‌خوانيد حاصل گفتگوي ما باوي است:
از سايت ماهنامه تا خبرگزاري
تجربه اداره سايت ماهنامه دنياي كامپوتر و ارتباطات باعث تولد خبرگزاري ایتنا شد. اروج زاده در اين مورد مي‌گويد:
«ماهنامه دنياي كامپيوتر و ارتباطات، تا جايي كه من مي‌دانم چهار سال پيش تنها نشريه‌اي بود كه سايتي فعال و به‌روز در اينترنت داشت، (چيزي كه هنوز هم اكثر نشريات فناوري اطلاعات به اهميت آن بي‌توجهند) به همين دليل، سايت مجله به نشاني CCWMAGAZINE.COM به يكي از پايگاه‌هاي پربيننده تبديل شد. همچنين با وجودي كه ظاهراً اين سايت بايد فقط نمايش دهنده محتويات مجله و آرشيو آن مي‌بود، علاقه دست‌اندركاران آن باعث شد كه گزارش‌ها، مقالات و اخباري فراتر از محتويات مجله (از جمله به نقل از برخي نشريات ديگر كه سايت نداشتند و در وب منتشر نمي‌شدند) در سايت CCW (نامي كه سايت بدان شناخته مي‌شد) منتشر شود، حتي گاهي اخبار مهم و دست اول در حوزه فناوري اطلاعات نيز در سايت منتشر مي‌شد، و آن را به يك نشريه سايبر بيشتر شبيه مي‌كرد. اين ويژگي باعث شده بود كه در غياب هر سايت تخصصي ديگر در زمينه فناوري اطلاعات، سايت مجله عملاً به اولين مرجع خبري در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات تبديل شود. هر چند اين مجموعه نمي‌توانست جوابگوي نياز وسيع و روزافزون علاقه‌مندان اين عرصه باشد، ولي تجربه‌اي خوب براي سايت و ماهنامه بود.» وي مي‌افزايد: «بعدها به تدريج توجه سايت‌ها و مخصوصاً خبرگزاري‌ها به اين حوزه جلب شد، به گونه‌اي كه اكنون تقريباً هيچ خبرگزاري و نشريه كثيرالانتشاري خالي از اين بخش نيست. بدين ترتيب سايت ماهنامه بايد به تعريف كار اوليه خود رجوع مي كرد، و تلاش، تجربه و علاقه به كار رسانه‌اي در حوزه IT به سايت تازه‌اي به نام ایتنا منتقل شد.»
«ایتنا» در واقع در همان ايده اوليه، فرم سايت خبري را براي انتشار اخبار فناوري اطلاعات داشت كه در ادامه، شكل خبرگزاري فناوري اطلاعات را به خود گرفت كه به دليل تاكيد بر دامنه فارسي، به نشاني https://www.itna.ir شروع به كار كرد و اكنون حدود هشت ماه است كه ازشروع فعاليت آن مي‌گذرد.
بخش‌هاي ایتنا
در بخش اخبار، بخش گزارش، بخش مقاله، بخش مصاحبه، بخش اخبار شركت‌ها و سمينارها و بخش اسناد و قوانين ایتنا،علاوه بر توليد و يا ترجمه اخبار و مطالب منابع خارجي، از منابع و مراجع فارسي ديگر هم استفاده مي‌شود. آرشيو اخبار گذشته بر حسب موضوع به سادگي قابل دستيابي است،وامكان جست‌وجو در محتويات سايت وجود دارد.اما به تناسب اهميت موضوعات، و يا به مناسبت‌هاي گوناگون، بخش‌هاي ويژه‌اي نيز در سايت گشوده مي‌شود كه تلاش دارد مجموعه اخبار در آن موضوع را پوشش دهد، مثل اخبار نمايشگاه الكامپ دهم.
در بخش ديگري از سايت، سرخط اخبار فناوري اطلاعات از ديگر منابع و سايت‌هاي فارسي نيز نقل شده و بيننده مي‌تواند در صورت علاقه، از داخل ایتنا به آن سايت هدايت مي‌شود. اين ويژگي كه امروزه در برخي سايت‌هاي دنيا، در حوزه IT، ارائه مي‌شود، سبب مي شود كه بيننده سايت، علاوه بر ديدن اخبار منتخب و مورد نظر آن سايت، قادر باشد از عناوين ديگر سايت‌هاي مطرح نيز مطلع شود و درنتيجه حوزه وسيع‌تر و داراي محدوديت كمتري را پيش روي خود ببيند. مدير ایتنا در اين مورد مي‌گويد: « با توجه به اين كه عناوين ارائه شده اين بخش از سايت‌هاي ديگر، عموماً شامل همه سايت‌ها و خبرگزاري‌هاي مطرح فارسي در عرصه فناوري اطلاعات است، بنابراين مراجعه كننده به ایتنا مي‌تواند همه عناوين سايت‌ها و خبرگزاري‌هاي فارسي را در آن ببيند.»
خروجي انگليسي
«همچنين با توجه به بستگي فراوان تحولات عرصه ارتباطات و كامپيوتر به منابع و سايت‌هاي خارجي، در قسمت ديگري از ایتنا، بخشي وجود دارد كه در آن سرخط عناوين انگليسي فناوري اطلاعات به زبان انگليسي نيز منتشر مي‌شود.» اروج زاده مي‌افزايد:
«يكي از توانايي‌ها و خدماتي كه سايت‌هاي خبري بايد بتوانند ارائه كنند، استفاده مستقيم از خروجي آن‌ها توسط ديگر سايت‌هاست. بدين ترتيب همه سايت‌ها مي‌توانند با استفاده از اين سرويس، عناوين منتشره در اين سايت خبري را در سايت خود نمايش دهند، و در واقع با اين كار، ضمن انتشار گسترده‌تر اخبار، سايت خود را نيز به‌روزتر و تازه‌تر جلوه دهند. در ایتنا اين بخش از ابتدا وجود داشت، و همه سايت‌ها و وبلاگ‌ها مي‌توانند با استفاده از يك دستورالعمل، جديدترين عناوين ایتنا در هر بخش(مثلاً آخرين اخبار يا آخرين مقالات) و يا آخرين عناوين كلي ایتنا را در سايت خود، و به طور اتوماتيك نمايش دهند.»
تعامل با مخاطبان
در فناوري هاي نوين ارتباطي اهتمام ويژه‌اي به نظر مخاطب و تعامل آن با رسانه ديده مي‌شود. ایتنا نيز بخشي از امكانات خودرا به نظرخواهي از مخاطبان اختصاص داده است: «از آنجا كه يك سايت تخصصي خبري، محل مراجعه منظم و مداوم علاقه‌مندان و دست‌اندركاران است، استفاده از اين منبع غني مي‌تواند سايت را به محل تعامل تبديل كند و بينندگان علاوه بر خواندن مطالب مورد علاقه‌شان، در باره موضوعات تخصصي نيز به اظهار نظر بپردازند. در ایتنا نيز بخشي براي «نظرسنجي» وجود دارد كه به طور منظم، موضوعات مختلفي را به نظرخواهي مي گذارد.»
اروج زاده مي‌افزايد: « قطعاً مجموعه اين نظرات، ارزشمند است و مي‌تواند دستمايه كار پژوهشي و مطالعاتي قرار گيرد.»
«همراه» با ایتناایتنا از جمله سايتهايي است كه با تلفن همراه نيز مي‌توان به محتويات آن دسترسي داشت. دست‌اندركاران خبرگزاري فناوري اطلاعات (ایتنا) از همان ابتدا اين قابليت را فراهم كردند كه علاقه‌مندان بتوانند از طريق تلفن همراه، عناوين اخبار ایتنا را دريافت كنند. بدين ترتيب مي‌توان با دستور ساده‌اي كه در سايت موجود است، درخواست عناوين مختلف ایتنا را از طريق موبايل داد، و بلافاصله پاسخ خود را دريافت نمود.
ضعف بزرگ منابع خبري IT
محمود اروج زاده در پاسخ به ميزان تخصص و آموزش هاي مرتبط با خبرنگاري در حوزه فناوري اطلاعات در ميان همکاران ایتنا ضمن آنكه مي‌گويد: «دست‌اندركاران ایتنا همگي متخصص در يكي از گرايش‌هاي فناوري اطلاعات مي‌باشند، اين سرمايه خوبي است، همچنين چون غالباً سابقه روزنامه نگاري دارند(و بيشتر در ماهنامه تخصصي مشغولند) از اين جهت نقطه قوتي محسوب مي گردد» به نكته ديگري هم اشاره دارد كه آن را ضعف بزرگ منابع خبري IT در كشور مي‌نامد: « همين جا بايد اين نقيصه عمومي را يادآور شد كه متأسفانه با وجود گستردگي فعاليت در اين عرصه، و همچنين علاقه قابل توجه بين روزنامه‌نگاران به اين عرصه، هنوز سرفصل‌ها و دوره‌هاي آموزشي مناسب و فراگير در اين زمينه وجود ندارد، و نتيجتاً ضعف بزرگي را متوجه منابع خبري IT كشورمان مي‌كند.»
هر روز دوهزار مخاطب
«تلاش مي‌شود كه علاوه بر ترجمه و نقل اخبار تازه تكنولوژي اطلاعات از منابع خارجي، اخبار و گزارش‌هاي رسانه‌هاي معتبر داخلي نيز در ایتنا نقل شود، در اين زمينه بيشترين اعتماد ایتنا به خبرگزاري‌هاي رسمي كشور (ايسنا، ايرنا،ايلنا و غيره)است.» مدير ایتنا با بيان اين مطلب به ويژگي‌هايي اشاره مي‌كند كه باعث شده روزانه دوهزار نفر از سايت تحت مديريت او بازديد كنند:
«به نظر من بايد اين اعتماد براي يك بيننده سايت، به وجود آيد كه اخبار ایتنا، توسط متخصصان اين حوزه كنترل مي‌شود و بنابراين بايد از غلط‌ها و خطاهاي رايج بري باشد، و حتي اخبار سايت‌ها و خبرگزاري‌ها هم با دقت و سنجيدگي انتخاب و حتي‌الامكان ويرايش شده، و يا در صورت لزوم با توضيح همراه باشد. نتيجه اين دقت، بايد بتواند شخصيت و هويت ويژه‌اي را به سايت بدهد. به اين ترتيب خوانندگان ثابت و وفاداري براي سايت ايجاد مي‌شود. به همين دليل هم هست که اکنون به طور متوسط بيش از دوهزار نفر روزانه از ایتنا بازديد مي‌كنند.
همچنين به نظر من، تفاوتي كه محتواي يك نشريه تخصصي اين حوزه با صفحات كامپيوتر نشريات عمومي بايد داشته باشد(يعني دقت و قابليت اعتماد، و از همه مهم‌تر تناسب با واقعيات بيروني دنياي IT و يافتن سوژه‌ها و موضوعات داراي ارزش لازم) بين ایتنا با ديگر پايگاه‌هاي فعال در اين حوزه هم بايد ديده شود، اين نكته‌اي است كه نه فقط علاقه يك شخص، بلكه پشتوانه سايت و مجله و دست‌اندركاران آن اقتضا مي‌كند، و صدالبته كار چندان ساده‌اي نيست.»
ایتنا در پيام‌هاي كوتاه
اروج زاده به امكان ارسال عناوين ایتنا به صورت پيام كوتاه نيز اشاره مي‌كند و آن را نتيجه همكاري و تعامل سازنده مي‌داند: «ويژگي ایتنا، اعتقاد به همكاري و تعامل سازنده با ديگران است، يعني قرار نيست كه همه كارها را ما انجام دهيم و احياناً چرخ را از ابتدا اختراع كنيم، در اين عرصه نمي‌توان به تنهايي و به صورت شخصي كار موفقي را ارئه داد، بنابراين مثلاً نقل سرخط‌هاي خبري در ایتنا با همكاري سايت خوب پارسيك، و همچنين امكان ارسال عناوين ایتنا به صورت پيام كوتاه، با همكاري و به صورت پروژه مشترك با گروه پيك‌آسا انجام شده است كه البته برنامه‌هاي ديگري در اين زمينه درپيش داريم.»
آگهي در ایتنا
وبالاخره از مدير ایتنا در باره وضع آگهي‌ها و تبليغات در سايت مي‌پرسيم كه آن‌را رضايت بخش نمي‌داند: «همه مي‌دانيم كه وضعيت تبليغات، و جذب درآمد در فضاي وب به هيچ‌وجه رضايتبخش نيست، و اين به عوامل زيادي برمي‌گردد، ازجمله فراگير نبودن اينترنت در جامعه و مشكلات آن، و نيز دوري قاطبه اين صنعت(شركت‌ها و...) از فضاي وب. اين وضعيت شامل ایتنا نيز مي‌شود كه سايتي است كاملاً مستقل، و فعلاً با حمايت ماهنامه روزگار مي‌گذراند. البته تبليغات نيز بخشي از هزينه‌ها را پوشش مي‌دهد.»
منبع: سايت ايران و جامعه اطلاعاتي
