نبرد پيچيده فرمتها
هومن كبيري پرويزي
كمتر كسي است كه در مورد نبرد نسل جديد دي‌وي‌دي‌ها چيزي نشنيده باشد، اما اطلاعات در خصوص تفاوت‌هاي اين دو فرمت و نيز وضعيت فعلي مبارزان! كمي مبهم است.
اين دو فرمت يكي اچ‌دي‌دي‌وي‌دي( HD DVD) است كه توسط شركت توشيبا طراحي شده است و ديگري بلو-ري(Blu-Ray) نام دارد كه توسط شركت سوني طراحي شده است.
در هر دو فرمت از اشعه ليزر با طول موج 405 نانو متر براي خواندن اطلاعات از روي واسطه، استفاده مي‌شود ولي در ديسك‌هاي بلو-ري(Blu-Ray) لايه اطلاعات در عمق 1/0 ميليمتري از سطح ديسك قرار دارند كه اين فاصله براي اچ دي دي وي دي 6/0 ميليمتر است.
حداكثر حجم اطلاعات قابل ذخيره بر روي ديسك‌هاي فرمت بلوري تا 50 گيگابايت مي‌باشد كه اين حجم براي اچ دي دي وي دي تا 25 گيگابايت است.
با يك نگاه ساده به حمايت كنندگان دو فرمت با سادگي مي توان برتري را از آن بلو ري دانست.
حمايت كنندگان اصلي بلوري در بخش توليد كنندگان محصولات الكترونيك مصرفي، كامپيوتر و نرم‌افزار عبارتند از: ماتسوشيتا(دارنده برند پاناسونيك) بزرگترين توليد كننده محصولات الكترونيك مصرفي در جهان، سوني دومين توليد كننده محصولات الكترونيك مصرفي در جهان، سامسونگ، فيليپس، تامسون، پايونير، ال جي الكترونيكس، هيتاچي، شارپ، تي دي كي(TDK)، ميتوسبيشي الكتريك، اپل، دل، سان مايكرو سيستمز و هيولت پاكارد بزرگترين توليد كننده كامپيوترهاي شخصي در جهان كه اين آخري از هردو فرمت پشتيباني مي‌كند. همچنين دو شركت سانيو و ان ئي سي (NEC) كه پيش از اين از حاميان اصلي اچ دي دي وي دي بودند به حاميان بلو ري پيوسته‌اند.
كارشناسان دليل اصلي تغيير حمايت شركت ان ئي سي را ادغام بخش توليد درايوهاي نوري اين شركت در سوني مي‌دانند.
در اين ادغام كه تابستان گذشته صورت گرفت دو شركت كسب و كار توليد درايوهاي نوري خود را در يكديگر ادغام نموده و شركت سوني ان ئي سي اپتي آرك (SONY NEC Optiarc) را تشكيل دادند. سهم سوني در اين ادغام 55 درصد در مقابل 45 درصد سهم ان ئي سي مي‌باشد.
در بخش توليدكنندگان فيلمهاي هاليوود و شركت‌هاي ضبط موسيقي، حمايت كنندگان اصلي بلوري عبارتند از: سوني پيكچرز، فاكس قرن بيستم، والت ديزني، مترو گلدوين ماير، گروه موسيقي يونيورسال بزرگترين دارنده آرشيو موسيقي درجهان، شركت سرگرمي‌هاي موسيقي سوني بي ام جي(SONY BMG) دومين دارنده آرشيو موسيقي در جهان، لاينز گيت، پارامونت و وارنر براس كه دو شركت آخر از هردو فرمت پشتيباني مي‌كنند.
گفتني است كه شركت‌هاي پارامونت و وارنر براس از ابتدا صرفاً از فرمت اچ دي دي وي دي پشتيباني مي‌كردند اما با گذشت زمان و سنگين‌تر شدن كفه ترازو به سمت بلو ري اعلام كردند كه از هر دو فرمت پشتيباني خواهند كرد.
ولي اردوي اچ دي دي وي دي در بخش توليد كنندگان محصولات الكترونيكي مصرفي از توشيبا، آر سي اي (RCA)، اينتل بزرگترين توليد كننده پردازشگر در جهان، مايكروسافت و هيولت پاكارد تشكيل شده است.
در بخش توليدكنندگان فيلمهاي هاليوود، شركت‌هاي حمايت كننده از اچ دي دي وي دي عبارتند از: يونيورسال، نيولاين سينما، پارامونت و وارنر براس.
عليرغم اين كه اردوي بلوري بسيار توانمندتر جلوه مي‌كند، اچ دي دي وي دي توانسته است محصولات بيشتري را به فروش برساند.
كارشناسان اين امر را ناشي از دو دليل اصلي مي‌دانند، نخست عرضه زودتر و بيشتر دستگاه‌هاي پخش اچ دي دي وي دي و ديگري قيمت كمتر دستگاه‌هاي پخش و فيلمهاي اچ دي دي وي دي.
توشيبا تاكنون دو مدل دستگاه پخش اچ دي دي وي دي در آمريكا، دو مدل در ارو پا و دو مدل در ژاپن به بازار عرضه كرده است، همچنين آر سي اي ديگر حمايت كننده اين فرمت، يك مدل از اين دستگاه‌ها را به بازار عرضه كرده است. اين در حالي است كه از ليست پر طمطراق حمايت كنندگان بلوري، تنها پاناسونيك، فيليپس و سامسونگ هركدام يك مدل پخش كننده بلوري به بازار عرضه كرده‌اند.
سوني مبدع اين فرمت، تاكنون دستگاه پخش كننده خود را بازار عرضه نكرده است، ولي كنسولهاي بازي پلي‌استيشن 3 خود را به اين درايوها مجهز كرده است. اگرچه خود كنسولهاي پلي استيشن 3 تنها در بازارهاي ژاپن، آمريكا، تايوان و هنگ‌كنگ و به تعداد بسيار محدودي عرضه شده‌اند، ولي اين شركت اميدوار است با استفاده از محبوبيت كنسولهاي پلي‌استيشن 3 در آينده بتواند درايوهاي بلوري را روانه خانه علاقه‌مندان به بازي‌هاي كامپيوتري نمايد.
توشيبا و مايكروسافت نيز براي مقابله با اين حربه سوني، اقدام به توليد درايوهاي خارجي اچ دي دي وي دي براي كنسولهاي بازي اكس باكس 360 نموده‌اند.
سوني همچنين برخي از آخرين مدل‌هاي لپ‌تاپ‌هاي خود را به درايوهاي بلو ري مجهز نموده است.
از ديگر نقاط قوت اچ دي دي وي دي، قيمت كمتر دستگاه‌هاي پخش كننده وديسك‌هاي آن است.
كمترين قيمت براي خريد دستگاه‌هاي پخش كننده اچ دي دي وي دي در آمريكا 320 دلار است، در حالي كه كمترين قيمت خريد دستگاه پخش كننده بلو ري 800 دلار مي باشد. همچنين هر فيلم ضبط شده بر روي ديسك‌هاي اچ دي دي وي دي بين 20 تا 25 دلار به فروش مي‌رسد كه اين رقم براي فيلمهاي بلوري بين 20 تا 27 دلار است.
مهم‌تر از همه اين كه تا كنون 164 عنوان فيلم با فرمت اچ دي دي وي دي به بازار عرضه شده‌اند كه اين رقم براي بلوري 70 عنوان مي‌باشد.
چنين به نظر مي‌رسد كه اردوگاه بلو ري بيش از آن كه به فكر عرضه محصولات به بازار باشد، در فكر يارگيري و تكميل نمودن و رفع نواقص فرمت جديد است، اما كمپ كم تعداد اچ دي دي وي دي عليرغم از دست دادن حمايت اكثر توليدكنندگان و داشتن شاخص‌هاي فني پايينتر از فرمت رقيب، قصد دارد با تكيه بر ابزار قيمت و پيشگام بودن خود در بازار، پيروزي را از آن خود كند.
نبرد اچ دي دي وي دي و بلو ري (و در واقع سوني و توشيبا) تداعي كننده نبرد بتاماكس و وي اچ اس(VHS) و يا سوني و جي وي سي(JVC) در دهه هشتاد ميلادي است. نبردي كه در آن سوني كه غرق تكميل و بهينه‌سازي فرمت خود بود و هيچ اقدامي جهت يارگيري نكرده بود، شكست سنگين و مهلكي را از جي وي سي و هوادارنش متحمل شد.
سوني از آن شكست سهمگين، درس‌هاي زيادي آموخت. اين شركت به دنبال آن شكست، دست به سلسله اقداماتي براي نفوذ در بازار فيلم و موسيقي آمريكا زد. اين اقدامات سبب شده است كه سوني علاوه بر ميزان تاثيرگذاري كه به عنوان دومين توليد كننده محصولات الكترونيكي مصرفي درجهان دارد، بتواند خود را به عنوان دارنده بزرگترين آرشيو فيلم جهان و يكي از دارندگان دومين آرشيو موسيقي جهان در شركت سرگرمي‌هاي موسيقي سوني بي ام جي، مطرح كند. مزيتي كه كمتر توليدكننده‌اي در بازار محصولات الكترونيكي مصرفي، داراي آن است.
عليرغم تمام اين تمهيدات و توجهي كه سوني به امر يارگيري براي نبرد جديد مبذول داشته است، (كه
شاهكار آن را مي‌توان خارج كردن ان ئي سي و سانيو از كمپ رقيب و نيز جلب حمايت پارامونت و وارنر براس دانست) شايد اين بار «تعلل»، پاشنه آشيل سوني باشد.
سوني با تلفيق محصولات گوناگون خود با بلوري دست به بزرگترين قمار تاريخ حيات خود زده است كه آخرين نمونه آن به تعويق انداختن يك ساله عرضه كنسولهاي بازي پلي‌استيشن 3 به دليل تاخير تجهيز اين كنسول‌ها با درايوهاي بلوري بوده است. امري كه مي‌تواند اين شركت را از مقام بزرگترين فروشنده كنسولهاي بازي نيز به زير كشد.
سوني براي كسب پيروزي در نبرد نهايي فرمتها چند سالي است كه متحمل هزينه هاي سرسام آور شده است. سال گذشته اين شركت در نبردي شانه به شانه با وارنر براس براي به دست آوردن آرشيو بزرگ فيلم شركت مترو گلدوين ماير در رأس كنسرسيومي موفق شد در آخرين لحظات اين شركت را از كرك كركوريان مولتي ميلياردر ارمني به قيمت 2 ميليارد دلار بخرد. از ديگر مخارج بلو ري براي سوني مي توان به هزينه هايي كه اين شركت در به تعويق انداختن عرضه كنسولهاي پلي استيشن 3 متحمل شد، اشاره كرد.
اين هزينه هاي سرسام آور كه تاكنون هيچ بازگشتي نداشته است، در كنار مشكلاتي مانند تعويض نزديك به 10 ميليون دستگاه باتريهاي معيوب لپتاپ ساخت اين شركت، بنيه مالي شركت سوني را به شدت ضعيف و آسيب پذير ساخته است.
شكست در نبرد فرمتها مي‌تواند شيرازه سوني را از هم بپاشد، همچنانكه پيروزي در آن مي‌تواند آن را به جايگاهي دست نيافتني در بازار محصولات الكترونيكي و سرگرمي برساند.
در هر حال چنين به نظر مي‌رسد كه تا كمتر از يك سال آينده، نبرد فرمتها طرف پيروز خود را خواهد شناخت و فرمت غالب معرفي خواهد شد.
در اين بين علاوه بر اردوگاه بازنده، مردم عادي و خريداراني كه بر روي اسب بازنده شرط‌بندي كرده‌اند نيز متحمل ضرر سنگيني خواهند شد.
