ایتنا- بودجه‌های وزارت ارتباطات از درون این وزارتخانه نیز با انتقاداتی همراه است.

با نگاهی گذرا به عملکرد وزارت ارتباطات در‌می‌یابیم بودجه‌های حمایتی این وزارتخانه که برای حمایت از طرح‌های حوزه ICT در نظر گرفته شده هنوز به خوبی مسیر خود را پیدا نکرده‌ و رضایت خصوصی‌ها را در پی نداشته است.

علاوه بر این ابهاماتی هم در مورد نحوه و چگونگی این حمایت‌ها برای برخی از فعالان حوزه آی‌تی کشور مطرح است.

از این رو نظر به اهمیت بودجه حمایتی وزارت ارتباطات که می‌تواند منجر به تحریک و تحرک بخش‌های مهمی از بازار عرضه و تقاضای ICT شود به برسی برخی از ابهامات و چالش‌های پیرامون موضوع مذکور پرداختیم.

فراخوان جویشگر ملی در ایام عید!
در واپسین روزهای کاری سال ۹۳ یعنی بیست و ششم اسفند ماه و در حالی که به تعطیلات پایان سال نزدیک می‌شدیم و عملا اکثر مردم و البته فعالان حوزه آی‌تی در گیر و دار آماده شدن برای سال نو بودند مرکز تحقیقات مخابرات ایران فراخوانی ۱۷۰میلیارد تومانی را برای طرح جویشگر ملی اعلام کرد.

نکته قابل توجه این که فراخوان اعلام شده فقط تا ۱۸ فروردین یعنی روز سه شنبه هفته گذشته اعتبار داشت.

آنچه مسلم است در این موعد سال بسیاری از شرکت‌ها در حوزه آی‌تی تعطیل و نیمه تعطیل بوده و به همین جهت شاید کمتر کسی از آن باخبر شد.

در این میان از یک سو زمان کوتاه این فراخوان آن هم در شلوغ‌ترین موقع سال، فرصت کم ونامناسبی برای یک فراخوان میلیاردی با ابعاد ملی است و از سویی دیگر هم برگزار نشدن همایشی در این رابطه و البته اطلاع رسانی ضعیف در پی آن نیز جای بحث دارد.

مساله اما به همینجا ختم نمی‌شود و چند پرسش دیگر هم در این فراخوان و فراخوان‌های مشابه وجود دارد.

نکته اول آنکه برخی از شرکت‌ها و اشخاصی که توانایی برای ورود به طرح‌هایی از این دست را دارند، در خصوص چگونگی ارایه جزییات طرح و مسایل مربوط به کپی‌رایت و محرمانگی اطلاعات طرح خود نگرانی‌هایی دارند. موضوعی که تا کنون راه‌کار و پاسخی برای آن ارایه نشده است.

موضوع دیگر به تعداد طرح‌های مرتبط به موتورهای جست و جو باز می‌گردد. در حالیکه به تازگی از سه موتور گرگر، یوز و پارسی‌جو رونمایی شده و ابهاماتی نیز در خصوص شباهت زیاد برخی از موتورها به یکدیگر مطرح شد، این پرسش همچنان مطرح است که سقف حمایت از موتورهایی جست و جو به چه میزان است. برای مثال چنانچه به فرض ۳۰ طرح با مشخصات فنی قابل قبول به وزارت ارتباطات ارایه شود، آیا کشور به تمام این موتورهای جست و جو نیاز خواهد داشت؟

نکته سوم در خصوص فراخوان حمایت از موتورهای جست و جو به زمان و چگونگی حمایت وزارت ارتباطات از موتورهای قبلی باز می‌گردد. به عبارت دیگر در حالی در ایام نوروز فراخوان حمایت از موتورهای جست و جو اعلام شده که سه موتور دیگر از زمانی نامشخص در گذشته مورد حمایت وزارت ارتباطات قرار گرفته‌اند.

شفاف نبودن شرایط و معیارهای داوری طرح‌ها نیز از جمله دیگر پرسش‌های بی‌پاسخ هستند.

 کلی بودن موارد اختصاص بودجه در طرح‌های حمایتی
در همین راستا بیستم دی ماه سال گذشته هم وزارت ارتباطات در سایت خود فراخوانی برای "حمایت از تحقیقات، طرح‌های توسعه‌ای اشتغال آفرینی و یا صادرات کالا و خدمات" در حوزه آی‌تی منتشر کرد که این موضوع نیز پرسش‌هایی را به دنبال داشت.

در این خصوص علاوه بر زمان کم این فراخوان که تنها دو هفته بود، کلی بودن جنبه‌های حمایتی در فراخوان اعلام شده از دیگر مشکلات این طرح بود. میزان اطلاع‌رسانی برای بودجه مذکور که ارقام متعددی از ۱۷۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان برای آن مطرح می‌شود، نیز بسیار اندک بود. در واقع دو خبر بیشتر در خصوص این فراخوان دو هفته‌ای منتشر نشد.

اما آن طور که وزارت ارتباطات اعلام کرده بود متقاضیان بودجه‌های حمایتی در چهار شاخه "تولید و توسعه نرم‌افزار، تولید و توسعه محتوا و خدمات و تولید و توسعه در زمینه امنیت اطلاعات" می‌توانستند تقاضای دریافت تسهیلات کنند که البته این موارد خود شامل بیشتر زمینه‌های فعالیتی در حوزه آی‌تی هستند.

یکی دیگر از انتقاداتی که از گوشه‌ و کنار مطرح می‌شود به کلی بودن و نداشتن سمت و سوی مشخص در بودجه مذکور مربوط می‌شود. برای مثال اگر به فرض بخش قابل ملاحظه‌ای از بودجه مذکور فقط به تولید اپلکیشن‌های فارسی که به عقیده بسیاری از کارشناسان نیاز مبرم به توسعه دارند، اختصاص می‌یافت، نتایج مفیدتر و ملموس‌تری ایجاد می‌کرد. کما این که در خصوص موتورهای جست و جو چنین تمرکزی از سوی وزارت ارتباطات دیده شد.

نتایج فراخوان حمایتی سال ۹۳
اما فراخوانی که بیستم دیماه سال گذشته با شرایطی که در پی آمد برگزار شد، دو هفته بعد یعنی در حدود هفته نخست بهمن‌ماه به پایان رسید.
با این وجود اما هنوز مشخص نشده چه طرح‌هایی با چه بودجه‌ای و از سوی چه شرکت‌ها و مجریانی موفق به عبور از فراخوان مذکور شده‌اند. این موضوع نیز همچنان مورد پیگیری و پرسش فعالان حوزه ICT است که نیازمند اطلاع‌رسانی است.

عدم پرداخت هیچ وامی به شرکت‌ها در سال ۹۳
گرچه وزارت فناوری سعی داشته با اجرای طرح‌های حمایتی به توسعه صنعت آی‌تی در کشور کمک کند اما در خصوص چگونگی اجرای این طرح‌ها ظاهرا با چالش‌هایی مواجه بوده و هست. کندی در تخصیص بودجه و شکل اجرای آن بخشی از چالش‌های مذکور به شمار می‌رود.

برای نمونه سهیل مظلوم نایب رییس اسبق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در خصوص نحوه تخصیص بودجه‌های حمایتی در سال گذشته انتقاد کرده و می‌گوید: "در بودجه سال ۹۳، مبلغی حدود دو هزار میلیارد تومان برای توسعه فاوا در نظر گرفته شده بود که حسب اظهار یکی از مقامات بلند پایه دولتی حدود ۷۰ درصد از این مبلغ به شرکت‌های با تابلو و یا بی تابلو از ما بهتران رسیده است.
یعنی با این حساب باید حداقل پانصد میلیارد تومان آن به بازار بخش خصوصی واقعی تزریق می‌شد (اما) فضای عمومی ‌بخش خصوصی در سال ۹۳ نشان از تزریق این مبلغ از سوی دولت به بازار را ندارد. البته اگر این مبلغ آن طور که گفته می‌شود به بازار تزریق شده باشد، انتظار می‌رود که فهرست قراردادها شامل موضوع، مبلغ و شرکت طرف قرارداد به طور رسمی‌اطلاع رسانی و شفاف سازی گردد."

وی در بخش دیگری از یادداشتی که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت آورده است: "عملکرد وزارت فاوا در زمینه تحریک عرضه بسیار قابل انتقاد است. در حالی که بیش از دویست میلیارد تومان پول از منابع وجوه ارایه شده در صندوق‌های مرتبط با وزارت خانه موجود بوده و اختصاص آن‌ها به پروژهای توسعه‌ای شرکت‌ها می‌توانست موجب تحریک عرضه همانند سال‌های ۸۳_۸۱ (برنامه تکفا) گردد، متاسفانه حسب اطلاعات متقن حتی یک مورد وام پرداخت شده به شرکت‌ها در سال ۹۳ صورت نگرفته و تعداد طرح‌های مصوب تحویلی به بانک مجری نیز به سی مورد نیز نرسیده است. این در حالی است که حسب فراخوان انجام شده در دی ماه سال ۹۳ از سوی وزارت خانه بیش از دویست طرح تحویل شده است که هنوز فرآیند بررسی آن‌ها نیز آغاز نگردیده است.

از این رو بر جناب دکتر واعظی واجب است که به این مهم توجه ویژه نماید که زمان به سرعت در حال از دست رفتن است."

شنیده‌های خبرنگار عصر ارتباط حاکی از آن است که سرعت و روش عمل در تخصیص بودجه‌های حمایتی وزارت ارتباطات از درون این وزارتخانه نیز با انتقاداتی همراه است.