ايتنا - قابلیت جدید فیس‌بوک چگونه اطلاعات شخصی کاربران را جمع‌آوری می‌کند؟

فیس‌بوک به‌تازگی و بدون تبلیغات رسانه‌ای، آزمایش قابلیتی جدید را آغاز کرده است که با بارگذاری تصاویر خصوصی کاربران بر روی فضای ابری، موجی از نگرانی‌ها را نسبت به حفظ حریم خصوصی در دوران هوش مصنوعی برانگیخته است.

این قابلیت، تصاویر دوربین کاربران را – حتی آن‌هایی که تاکنون در شبکه‌های اجتماعی منتشر یا به اشتراک گذاشته نشده‌اند – اسکن می‌کند. به‌طور مشخص، زمانی که برخی کاربران تلاش می‌کنند یک استوری جدید در فیس‌بوک بارگذاری کنند، پنجره‌ای به‌صورت پاپ‌آپ ظاهر می‌شود که از آن‌ها می‌خواهد گزینه‌ی پردازش ابری را فعال کنند. با تأیید این گزینه، شرکت مادر فیس‌بوک یعنی متا، به تصاویر موجود در گالری تلفن همراه دسترسی پیدا کرده و به‌صورت منظم آن‌ها را بر روی سرورهای ابری خود بارگذاری می‌کند.

در پاسخ به نگرانی‌ها، فیس‌بوک مدعی است که هدف از ارائه این ویژگی، ارائه محتوای شخصی‌سازی‌شده و فیلترهای هوش مصنوعی برای موقعیت‌هایی نظیر تولد یا مراسم فارغ‌التحصیلی است.

نبود شفافیت
در نگاه نخست، این ویژگی ظاهراً برای تسهیل استفاده و ارائه ابزارهای خلاقانه طراحی شده، اما فعال‌سازی آن به متا اجازه می‌دهد تا به تمامی تصاویر و ویدیوهای موجود در دستگاه – حتی محتوایی که هرگز به‌صورت آنلاین منتشر نشده – دسترسی یابد.

سیستم هوش مصنوعی متا با تحلیل فراداده‌های تصاویر، از جمله زمان، موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های چهره و اشیای موجود در تصویر، می‌تواند پیشنهادهایی ارائه دهد و عملکرد خود را ارتقا دهد.

با این حال، مدافعان حریم خصوصی نسبت به میزان دسترسی این ابزار و نیز فقدان شفافیت هشدار داده‌اند. تا این لحظه، متا هیچ اطلاعیه رسمی یا پست وبلاگی درباره راه‌اندازی این قابلیت منتشر نکرده و تنها یک راهنمای ساده برای کاربران اندروید و iOS در دسترس قرار داده است.

ظهور ناگهانی این ویژگی همراه با توضیحاتی مبهم، باعث می‌شود بسیاری از کاربران بدون درک کامل پیامدهای آن، به فعال‌سازی آن تن دهند. پس از فعال شدن، فرآیند بارگذاری تصاویر در پس‌زمینه ادامه می‌یابد و محتواهای منتشرنشده را به داده‌هایی بالقوه برای آموزش سامانه‌های هوش مصنوعی متا تبدیل می‌کند.

ابهام در حقوق کاربران
اگرچه متا اعلام کرده که این قابلیت به‌صورت اختیاری فعال می‌شود و کاربران در هر زمان می‌توانند آن را غیرفعال کنند، اما سؤالات بسیاری همچنان بی‌پاسخ باقی مانده‌اند.

متا مدعی است که در حال حاضر از این تصاویر برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مولد خود استفاده نمی‌کند، اما صراحتاً نیز استفاده احتمالی از آن‌ها در آینده را رد نکرده است.

همچنین روشن نشده است که متا چه حقوقی نسبت به محتوای بارگذاری‌شده از طریق پردازش ابری برای خود قائل است. این در حالی است که پیش‌تر این شرکت اعلام کرده بود برای آموزش سامانه‌های هوش مصنوعی، از محتوای عمومی موجود در فیس‌بوک و اینستاگرام بهره گرفته، اما مرزهای دقیق این استفاده هنوز به‌روشنی تعریف نشده‌اند.

ابهام درباره این ابزار زمانی بیشتر می‌شود که شرایط به‌روزرسانی‌شده‌ی خدمات مرتبط با هوش مصنوعی مشخص نمی‌کند که آیا تصاویر منتشرنشده‌ای که از طریق پردازش ابری جمع‌آوری می‌شوند نیز در فرآیند آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مورد استفاده قرار خواهند گرفت یا خیر.

با این حال، متا تأکید کرده است که گزینه‌ی انصراف برای کاربران وجود دارد و افراد می‌توانند با مراجعه به تنظیمات، قابلیت پردازش ابری را غیرفعال کنند. همچنین وعده داده شده که در صورت غیرفعال‌سازی، تمامی تصاویر منتشرنشده طی سی روز از سرورهای ابری حذف خواهند شد.

دغدغه‌های جهانی
در این میان، بزرگ‌ترین نگرانی مربوط به نوع داده‌هایی است که ممکن است در معرض دسترسی قرار بگیرند. تلفن‌های همراه اغلب حاوی اطلاعات حساسی از جمله اسناد هویتی، تصاویر خانوادگی و اسکرین‌شات‌های شخصی هستند و دسترسی به چنین داده‌هایی می‌تواند پیامدهای جدی برای کاربران به همراه داشته باشد.

متا در حال حاضر این قابلیت را به‌صورت آزمایشی در کشورهایی همچون ایالات متحده و کانادا اجرا کرده است، اما در صورت اجرای جهانی آن، احتمال می‌رود بحث‌هایی گسترده درباره حریم خصوصی، شفافیت دیجیتال و مرزهای اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی از نو مطرح شود.