کشف نشانگرهای ژنتیکی مشترک در اختلالات روانپزشکی؛ گامی به سوی روانپزشکی دقیق
پژوهشگران با تحلیل نمونههای مغزی پس از مرگ، مکانیسمهای بیولوژیکی مشترکی در اختلالات روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی شدید شناسایی کردند که میتواند پایهای برای طبقهبندی جدید این بیماریها بر اساس مکانیسمهای زیستی باشد.
تیمی از پژوهشگران آلمانی و استرالیایی با بررسی لایههای مختلف دادههای ژنتیکی در نمونههای بافت مغزی پس از مرگ، مکانیسمهای مشترکی را در اختلالات روانپزشکی عمده شناسایی کردند. این مطالعه بر روی قشر پیشپیشانی پشتی-جانبی (مرکز تفکر و هیجانات) انجام شد و نمونههایی از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی شدید و افراد سالم را شامل میشد.
نکته کلیدی این پژوهش، تمرکز بر سطح «اگزون»ها—بلوکهای سازنده ژن که ساختار پروتئینها را تعیین میکنند—بود. برخلاف مطالعات گذشته که بیان کلی ژنها را بررسی میکردند، این تیم دریافتند تفاوتهای بین بیماران و افراد سالم تنها در سطح اگزونها مشهود است، نه در سطح کل ژن. کارولینا وورف، نویسنده اول این مطالعه، توضیح میدهد: «ریسک ابتلا به اختلالات روانپزشکی نهتنها به ژنهای شما، بلکه به چگونگی بیان آنها بستگی دارد.»
به گزارش ایتنا و به نقل از مؤسسه ماکس پلانک، این پژوهش با ادغام دادههایی مانند تنوع در نوکلئوتیدهای منفرد DNA، جهشهای نادر و نمرات ریسک پلیژنیک، اختلال در مسیرهای زیستی مرتبط با ریتم شبانهروزی، ترشح کورتیزول (هورمون استرس) و انتقال دوپامین را به عنوان عوامل مشترک بین اختلالات شناسایی کرد. یانین ناور-آرلوت، سرپرست این تحقیق، میگوید: «این یافتهها نشان میدهد اختلالات روانپزشکی اساس بیولوژیکی مشترکی دارند و میتوان آنها را بر پایه مکانیسمهای زیستی، نه صرفاً علائم، طبقهبندی کرد.»
تجزیهوتحلیل دادههای توالییابی RNA هستههای منفرد نیز نشان داد که ژنهای شناساییشده عمدتاً در نورونهای تحریکی لایههای ۲ تا ۶ قشر پیشانی بیان میشوند—نورونهایی که در اختلالات شناختی نقش دارند.
این مطالعه گامی مهم به سوی درک عمیقتر زیستشناسی اختلالات روانپزشکی و حرکت از طبقهبندی سنتی مبتنی بر علائم به سوی رویکردی مولکولی است. چنین تحولی میتواند به تشخیص دقیقتر و درمانهای شخصیشده منجر شود. نتایج این پژوهش در نشریه Translational Psychiatry منتشر شده است.