ایتنا - لیو سیکسین در داستان کوتاه خود با نام «زمین سرگردان» سناریویی را به تصویر می‌کشد که در آن رهبران سیاره توافق می‌کنند زمین را از منظومهٔ شمسی خارج کنند تا از یک شعلهٔ قریب‌الوقوع خورشیدی که انتظار می‌رود تمام سیارات خاکی را نابود کند، فرار کنند. البته که این صرفاً یک داستان است، اما آیا واقعاً زمین می‌تواند منظومهٔ شمسی را ترک کند؟
سه شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۲۲:۴۵
آیا زمین می‌تواند از منظومهٔ شمسی خارج شود؟
ماتئو سریوتی (مهندس هوافضا و مدرس مهندسی سیستم‌های فضایی در دانشگاه گلاسکو در بریتانیا) احتمال این کار را بسیار بسیار پایین می‌داند.
با این حال، همانطور که او توضیح می‌دهد، «بعید» به معنای «غیرممکن» نیست و راهی را پیشنهاد کرد که از نظر تئوری امکان‌پذیر است.
سریوتی می‌گوید: «زمین می‌تواند از طریق یک جرم بین‌ستاره‌ای عظیم از مدار خود دور شود، از فضای بین‌ستاره‌ای عبور کرده و دوباره منظومهٔ شمسی بازگردد و در جای خود قرار بگیرد».
به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، در طی این برخورد نزدیک، زمین و جسم، انرژی و تکانه مبادله می‌کنند و مدار زمین مختل می‌شود. اگر سرعت جسم زیاد باشد، پرجرم باشد و به‌اندازهٔ کافی نیز به زمین نزدیک باشد، می‌تواند زمین را در مدار گریز قرار دهد و آن را به خارج از منظومهٔ شمسی هدایت نماید.
تیموتی دیویس (مدرس ارشد فیزیک و نجوم در دانشگاه کاردیف در بریتانیا) نیز موافق است که زمین از نظر تئوری می‌تواند از منظومهٔ شمسی بیرون رانده شود.
سیارات در مدارهایی پایدار به دور خورشید می‌گردند. با این حال، اگر قرار باشد خورشید با ستارهٔ دیگری برخورد نزدیک داشته باشد، برهمکنش‌های گرانشی این اجرام می‌توانند این مدارها را مختل کنند و به‌طور بالقوه باعث شود که زمین از منظومهٔ شمسی دور گردد.
با این حال، دیویس خاطرنشان می‌کند که هرچند این سناریو امکان پذیر است، اما به شدت مشکوک است که بتواند حداقل در آیندهٔ قابل پیش‌بینی اتفاق بیفتد.
او می‌گوید: «این‌چنین برخوردهای ستاره‌ای بسیار نادرند. به‌عنوان مثال، ما می‌دانیم که انتظار می‌رود ستاره Gliese 710 از نظر نجومی، در حدود یک میلیون سال آینده کاملاً به خورشید نزدیک شود؛ اما حتی این برخورد بعید است که باعث ایجاد اختلال در سیارات شود».
به گزارش ایتنا، با اینکه بعید است نیروهای خارجی زمین را به‌این زودی‌ها از منظومهٔ شمسی خارج کنند، اما آیا بشریت می‌تواند دستگاهی بسازد که در نهایت بتواند سیارهٔ ما را به بیرون پرتاب کند؟
دیویس اظهار می‌دارد: «انرژی مورد نیاز برای خارج کردن زمین از مدار و بیرون راندن آن از منظومهٔ شمسی آنقدر عظیم است (معادل انفجار همزمان شش میلیارد بمب هسته‌ای؛ یعنی عدد یک با ۲۱ صفر پس از آن) که احتمال وقوع چنین رخدادی بعید به نظر می‌رسد».
حتی با وجود بعید بودن چنین رویدادی، اگر زمین از منظومهٔ شمسی جدا شود چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر سیارهٔ اصلی ما برای همیشه به اعماق کیهان راه پیدا کند، چه تأثیراتی روی خواهد داد؟
سریوتی می‌گوید: «زمین تا زمانی که توسط ستاره یا سیاهچاله دیگری دستگیر یا بلعیده نشود، همچنان در فضای بین‌ستاره‌ای پرواز می‌کند. البته خروج زمین از منظومهٔ شمسی، باعث کاهش عمر زمین خواهد شد».
وی اشاره می‌کند: «بعید است که جوّ باقی بماند؛ اقلیم کلی زمین به دلیل تعادل دقیق تشعشعات وارده از خورشید و انرژی پراکنده شده به اعماق فضا، بسیار ظریف است. اگر این شرایط تغییر کند، دما بلافاصله و به‌طور چشمگیری تغییر خواهد کرد».
بنابر نظر دیویس، بخش بزرگی از زندگی روی زمین از این دور شدن فاجعه‌بار از منظومهٔ شمسی، جان سالم به در نخواهد برد.
او می‌گوید: «اگر زمین منظومهٔ شمسی را ترک کند، به احتمال زیاد بخش بسیار بزرگی از زندگی ناپدید خواهد شد. تقریباً تمام انرژی مورد استفادهٔ موجودات زندهٔ زمین از خورشید منشأ می‌گیرد، چه به‌طور مستقیم (مثل گیاهانی که فتوسنتز می‌کنند)، چه به‌طور غیرمستقیم (مانند گیاهخوارانی که گیاه می‌خورند، و گوشتخوارانی که گیاهخواران را می‌خورند)».
در این حالت، هرچه که زمین از خورشید دورتر شود، دمای آن کمتر می‌گردد و در نهایت به‌طور کامل منجمد می‌شود. تنها منبع طبیعی گرمای باقی‌مانده، فروپاشی عناصر رادیواکتیو در پوستهٔ زمین خواهد بود که از شکل گیری منظومهٔ شمسی باقی مانده است.
دیویس توضیح می‌دهد که ممکن است بخشی از زندگی ادامه یابد، اما در نهایت محکوم به فنا خواهد بود. برخی از «اکستروموفیل‌ها» (یعنی حیوانات/گیاهانی که می‌توانند در محیط های شدید زندگی کنند) ممکن است از این انرژی زندگی خود را تأمین نمایند، اما حیات پیچیده احتمالاً به‌طور کامل ناپدید می‌شود.
این گرمای رادیواکتیو به زمین اجازه می‌دهد تا تنها به دمای منهای ۲۳۰ درجه سانتیگراد برسد. در این دماها بیشتر اتمسفر نیز یخ می‌زند و زمین را به‌عنوان یک جهان مرده و یخی در حال چرخش بین ستارهها باقی می‌گذارد.
سریوتی اضافه می‌کند با نگاهی دور به آینده، منظومهٔ شمسی در نهایت به شدت دچار اختلال می‌شود؛ به‌این شکل که زمین یا از آن خارج می‌شود و یا به‌طور کامل نابود می‌گردد.
سریوتی در پایان می‌گوید: «ما پیش‌بینی می‌کنیم که کهکشان راه شیری در حدود ۴٫۵ میلیارد سال آینده با کهکشان آندرومدا برخورد خواهد کرد. چنین برخورد بزرگی که مستلزم برخورد میلیون‌ها ستاره است، احتمالاً باعث اختلال بزرگ در منظومهٔ شمسی خواهد شد! همچنین پیش‌بینی می‌شود که خورشید در حدود ۵ میلیارد سال آینده، بزرگ شود و زمین را ببلعد».
بنابراین، با اینکه زمین در نهایت منظومهٔ شمسی را به هر نحوی ترک خواهد کرد، اما احتمالاً لازم نیست تا چند میلیارد سال آینده نگران چنین پدیده‌ای باشیم.
کد مطلب: 70890
