موبایل‌های هوشمندی که در ایران هوشمند نیستند پول‌هایی که به هدر می‌رود معصومه بخشی پور- مهر نگاهی گذرا به موبایل فروشی‌های پایتخت نشان از تمایل کاربران به خرید گوشی‌های هوشمندی دارد که تنها به دلیل ظاهر و ویژگی‌هایی چون کیفیت دوربین خریداری می‌شوند و اغلب خریداران به امکانات نرم‌افزاری آنها توجهی ندارند یا امکان استفاده از آنها بدلیل نبود زیرساخت‌ها وجود ندارد. به گزارش مهر، تلفن همراه امروزه صرفا یک وسیله ارتباط صوتی بین کاربران نیست و کاربردهای مختلفی پیدا کرده است. به نحوی که استفاده از موبایل برای دسترسی به اینترنت و بهره‏‌گیری از تمامی ظرفیت‌های شبکه جهانی وب حتی تماشای فیلم به‌صورت آنلاین توسعه یافته و تبدیل به‌وسیله‏ای برای مدیریت اطلاعات فردی و پایانه اطلاعاتی و پایگاه سرگرمی و تفریح شده است. باید توجه داشت که گوشی موبایل آرشیوی قوی و منحصر به فرد است که دانسته‌‌ها، توانایی‌ ارتباطی و دسترسی فرد را به اطلاعات به روز آشکار می‌‌کند و به همین دلیل جدای از جنبه‌‌های مدگونه و نوآورانه به ابزاری کارآمد و ضروری برای امور روزمره افراد تبدیل شده است. امکانات سخت‌افزاری پرطرفدارتر از امکانات نرم‌افزاری بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ایران اکثریت خریداران گوشی‌های هوشمند (smart phone) تنها به ویژگی‌های سخت‌افزاری آن مانند چند مگاپیکسل بودن دوربین، لمسی بودن یا نبودن گوشی، عمر باطری و مقدار حافظه و رم اهمیت می‌دهند و نسبت به هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند ویژگی‌های نرم‌افزاری گوشی برایشان مهم نیست. طبق تحقیقات صورت گرفته در بازار تلفن همراه تهران حدود 80 درصد کاربران ایرانی از قابلیت‌‌های پیشرفته تلفن همراهشان آگاهی ندارند و اغلب کاربران تنها از 10 درصد قابلیت‌‌های گوشی‌‌هایشان استفاده می‌‌کنند. در بازار تهران تنها دوربین، حافظه، بلوتوث و نرم‌افزارهای پخش فایل صوتی و تصویری پرکاربردترین امکانات گوشی‌‌ها محسوب می‌‌شوند و ناگفته پیداست که دیگر قابلیت‌‌های پیشرفته ارتباطی در گوشی‌‌های هوشمند یا پشتیبانی فنی نمی‌‌شوند یا اصلا طرفدار ندارند و به کار نمی‌‌آیند. در بررسی انجام گرفته از تعدادی کاربر موبایل مشخص شده که دسترسی به اینترنت، نحوه محاسبه زمان مکالمه و ساختن کلیپ‌های ویدیویی توسط نرم‌افزارهای موجود در گوشی از قابلیت‌هایی است که گاها مورد استفاده افراد قرار می‌گیرد. طبق این تحقیقات بیش از نیمی از کاربران تنها از 10 درصد برنامه‌های موجود در گوشی خود استفاده می‌کنند و در برخی موارد از تمامی امکانات گوشی‌های نسل سومی هوشمند که آن را خریداری می‌کنند بی‌اطلاع هستند. تمایل جوانان به استفاده از گوشی‌های هوشمند بررسی های به عمل آمده نشان می‌دهد که افرادی که در میانگین سنی 18 تا 30 سال قرار دارند نسبت به سایر کاربران تمایل بیشتری به استفاده از قابلیت‌های پیشرفته گوشی‌ها دارند و بر همین اساس اکثریت خریداران گوشی‌های هوشمند در بازار تهران را جوان‌ها تشکیل می‌دهند و این در حالی است که بزرگسالان و سالمندان تنها به جنبه ارتباطی گوشی‌‌های تلفن همراه توجه دارند و انواع ساده و قدیمی آن را تهیه می‌‌کنند. بابک عزیززادگان مدیر فروش گوشی‌های هوشمند HTC در بازار ایران به مخاطبان این گوشی‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه مخاطبان گوشی‌های هوشمند متفاوت هستند به مهر گفت: برخی از مشتریان علاوه بر استفاده‌های کاربردی از گوشی‌های صفحه لمسی (تاچ اسکرین) به دلیل جنبه مدگونه این گوشی‌ها آن را خریداری می‌کنند اما برخی دیگر تنها کاربردهای نرم‌افزاری و سیستمی این گوشی‌ها برایشان مهم است. وی افزود: طبق اطلاعات دریافتی از خریداران برند HTC مشخص شده که اکثر کسانی که این گوشی‌ها را خریداری می‌کنند دارای مدرک فوق دیپلم و بالاتر از آن بوده و به همین دلیل ویژگی‌های کاربردی این گوشی‌ها برایشان مهم است. مدیرفروش HTC معتقد است که بخشی از خرید مردم برای گوشی‌های هوشمند به خاطر کنجکاوی است. این عده از گوشی‌های هوشمند مانند گوشی‌های معمولی تنها برای مکالمه استفاده می‌کنند و تنها به دلیل طرح و ظاهر این گوشی‌ها آن را خریداری می‌کنند. عزیززادگان بر کاربردهای متفاوت گوشی‌های هوشمند نسبت به گوشی‌های معمولی در بازار تاکید کرد و گفت: سیستم عامل بکار رفته در این گوشی‌ها بسیار ارزشمند است و می‌تواند به عنوان یک کامپیوتر تمامی امکانات را در اختیار کاربران قرار دهد. وی با بیان اینکه کاربران با استفاده از گوشی‌های هوشمند می‌توانند ایمیل چک کنند و روتر وای فای این گوشی‌ها امکان انتقال اینترنت را از گوشی به لپ‌تاپ فراهم می‌کند ادامه داد: گوشی‌های هوشمند فانتزی نیستند و به دلیل داشتن فایل‌های مهمی چون آفیس و حافظه بالا و قدرت پردازنده در حد رایانه استفاده می‌شوند. پول‌هایی که به هدر می‌رود اشکان افتخاری کارشناس بازار تلفن همراه معتقد است که حداقل ‪ ۳۰‬درصد از هزینه‌هایی که برای خرید گوشی تلفن همراه در ایران پرداخت می‌شود به دلیل نبود امکان استفاده از بسیاری از فناوری‌های موجود در آن به هدر می‌رود. وی به مهر گفت: در زمان حاضر فناوری‌های جدید و پیشرفته‌ای بر روی گوشی‌های تلفن همراه وارد شده به کشور وجود دارد اما امکان استفاده از بسیاری از آنها وجود ندارد. وی افزود: امکان بهره‌گیری مناسب و کم هزینه از سیستم اتصال به اینترنت با سرعت بالا و انتقال داده‌ها از جمله عکس در شبکه موبایل وجود ندارد و این در حالی است که قیمت نسبتا بالای بسیاری از گوشی‌های موجود در بازار به دلیل وجود همین امکانات بر روی آنها است. به گفته افتخاری بعد از امکان برقراری تماس، استفاده از شبکه‌های اطلاعاتی آنلاین از جمله اینترنت مهمترین و کاربردی‌ترین امکان موجود روی گوشی تلفن همراه می‌تواند باشد اما در کشورما به دلیل نبود شرایط لازم برای استفاده از این امکانات، عکس گرفتن و فیلمبرداری به کاربرد مهم گوشی میان کاربران تبدیل شده است. در همین حال پیام دانش یکی از فعالان بازار موبایل یکی از دلایل استفاده نکردن از قابلیت‌های پیشرفته گوشی‌ها را عدم علاقه کاربران به کارآیی موجود در گوشی‌ها دانست و به مهر گفت: تنها امکاناتی همچون دوربین، حافظه و سیستم پخش کننده از قابلیت‌هایی محسوب می‌شود که بیشترین درصد استفاده کاربران را به خود اختصاص داده است. وی معتقد است که عدم اطلاع‌رسانی در مورد نحوه کارکرد گوشی و امکانات آن توسط شرکت‌های توزیع کننده این گوشی‌ها از جمله دلایل این موضوع است و اگر شرکت‌های توزیع کننده اطلاع‌رسانی مناسبی در مورد برنامه‌ها و نرم‌افزارهای موجود در گوشی به کاربران ارائه ندهند همچنان درصد بالایی از افراد با قابلیت‌های گوشی آشنا نخواهند شد. از گوشه کنار دنیا در همین حال اخبار منتشره از دیگر نقاط جهان نیز نشان می‌دهد که مردمان دیگر کشورها مانند آمریکا نیز از امکانات گوشی‌های پیشرفته استفاده نمی‌کنند. طبق تحقیقات موسسات npd group ، حدود 45 درصد از کاربران تلفن همراه در آمریکا ترجیح می‌دهند از موبایلشان فقط برای مکالمه استفاده کنند و تنها 20 درصد کاربران از همه کاربردهای چندرسانه‌ای دستگاه تلفن همراه شان همچون موسیقی، ویدیو، مرور وب و دیگر قابلیت‌های آن استفاده می‌کنند. این تحقیقات نشان داده که 34 درصد کاربران امریکایی نمی‌دانستند که حافظه گوشی آنها قابلیت ارتقا دارد، 28 درصد از اینکه می‌توانستند با گوشی خود برنامه‌های ویدیویی را تماشا کنند اطلاعی نداشتند و 12 درصد هم نمی‌دانستند که می‌توانند از طریق وای‌فای به اینترنت وصل شوند. طبق این گزارش حدود 23 درصد افراد مطمئن نبودند که دستگاه تلفن همراه آنها دارای GPS است و حدود 21 درصد کاربران نمی‌دانستند که تلفن همراه آنها قابلیت پخش موسیقی دارد. این در حالی است که 71 درصد همه دستگاه‌های خریداری شده توسط کاربران در آمریکا قابلیت پخش برنامه‌های تلویزیونی را دارد، حافظه 60 درصد آنها قابل ارتقا است و 55 درصد از فناوری GPS پشتیبانی می‌کند. تلاش برای شناساندن کاربردهای گوشی‌های هوشمند حمیدرضا نیکدل مدیر روابط عمومی نوکیا در ایران معتقد است که قسمت عمده گوشی‌های امروز بازار را گوشی‌هایی با قابلیت کامپیوتر متحرک تشکیل می‌دهند که این امکانات با توجه به نیاز اشخاص باید اطلاع رسانی شود. وی به مهر گفت: برای استفاده از سرویس‌های مختلف گوشی‌های هوشمند باید سطح آگاهی خریداران از امکانات گوشی‌ها را با آموزش بالا ببریم اما در شرایط فعلی این آگاهی‌رسانی صورت نمی‌گیرد. مدیر روابط عمومی نوکیا در ایران در مورد اقدامات این شرکت برای شناساندن کاربردهای مختلف گوشی‌های هوشمند این برند در بازار گفت: در گذشته گوشی‌های موبایل صرفآ به عنوان وسیله‌ای برای ارتباطات صوتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما امروزه می‌توان به سادگی ادعا کرد که گوشی‌های هوشمند جدید، کامپیوتر را در دستانمان قرار داده‌اند که به این گوشی‌های هوشمند کامپیوترهای موبایل نیز اطلاق می‌شود. باید توجه داشت که زمانی که یک گوشی پیشرفته وار بازار می‌شود عموم مردم در مورد نحوه عملکرد استفاده از آن آشنایی ندارند و این وظیفه شرکت‌های توزیع کننده گوشی تلفن همراه است که اطلاعات و آموزش‌های مناسب را به کاربران ارائه دهند. در این حوزه اطلاع‌‌رسانی شرکت‌‌های واردکننده و نهادهای مسئول در این حوزه امری ضرورتی است که با توجه به برنامه‌ های توسعه کشور و اهدافی نظیر تحقق دولت و شهروند الکترونیکی پررنگ‌تر نیز می‌‌شود. ضمن اینکه ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهره‌مندی از امکانات گوشی‌های امروزی موبایل یک امر ضروری است.