بازیهای رايانهاي راهگشاي آموزش و پرورش نوين
نوشته: جان گادیوسی
مترجم: فرزانه احساني مؤيد- دنياي کامپيوتر و ارتباطات
در ایالت کارولینای شمالی آمريكا، معلمانی که قصد دارند تا علاقه دانشآموزان خود را به زمینه‌های زیست‌شناسی مولکولی و هوافضا جلب کنند، به تازگی برای رسیدن به این هدف ابزار جدیدی را يافته‌اند: بازیهای رايانهاي و ويديويي. از آنجایی که اکثر بچه‌ها، دوران کودکی خود را در کنار بازیهای رايانهاي ميگذرانند، آموزگاران و مسئولان آموزشي اين ايالت تصمیم گرفته‌اند تا در برنامه‌ای با همکاری طراحان بازیهای رايانهاي و کارشناسان مربوطه، تجربه و برنامه هیجان‌انگیز و جذاب نوينی برای کلاسهای درس خود بيافرينند.
در برنامه اول، یک سری سه‌گانه از بازیهای جدید طراحی و توزيع شد که موضوعات و مباحثی مانند فرهنگ‌ها، زیست‌شناسی مولکولی و گشت و جستوجوی فضایی را با ظاهری ملموس‌تر و به صورت یک سرگرمی جذاب برای كودكان بیان می‌کرد. طبق یک گزارش جدید در مورد «کودکان و بازی در سال 2009» از گروه NDP 82 درصد از کل کودکان 2 تا 17 سال در آمریکا، یعنی 7/55 میلیون کودک، در حال حاضر به بازیهای رايانهاي می‌پردازند. 7/9 میلیون کودک این گروه، در طبقه‌بندی سنی بین 2 تا 5 سال قرار دارند که بخش کوچکتر و 4/12 میلیون کودک، بین 9 تا 11 سال هستند که به عنوان بخش بزرگتر در این دسته‌بندی محسوب می‌شوند.
همان طور که کودکان در سال‌های گذشته، موسیقی را با بازیهایی مانند «قهرمان گیتار 5» (Guitar Hero 5) از شرکت Activision و «بیتلز: گروه راک» (The Beatles: Rock Band) و دنیای ورزش را در کنار «Madden NFL10» و «FiFA 10» از شرکت Electronic Arts گذراندند و شناختند، معلمان و محققان بر اين باورند كه بازيهاي مفيدي چون «Discover Babylon» و «Astornout: Moon, Mars & Beyond» از شرکت Virtual Heroes نیز در رشد علمی و تحصیلی کودکان و نوجوانان ميتوانند مؤثر باشند.
شرکت Escape Hatch Entertainment، که طراح بازیهای رايانهاي در فدراسیون دانشمندان آمریکایی (FAS) می‌باشد، بازیاي تحت عنوان Immune Attack را طراحی کرد تا به کودکان 7 تا 12 ساله درباره دنیای میکروسکوپی سلولها و پروتئینهای سیستم دفاعی بدن آموزش دهد. در این بازی، هدف کاربر، نجات یک بیمار است که نوعی باکتری به بدن او نفوذ کرده است و خیلی درد می‌کشد. در طول بازی، کاربر با ساخت بیولوژیکی سلولی و علوم مولکولی آشنا می‌شود.
مدیر طراحی این برنامه در FAS می‌گوید: «در این بازی اسلحه لیزری کاربر با پروتئین‌هایی پر می‌شود که از دیواره داخلی رگ‌ها می‌گیرد.» تلاقی بازیهای رايانهاي، با علوم زیستی و سلولی باعث شد تا همکاری بسیار خوب و سازنده‌ای بین محققان و دانشمندان در مرکز Brown و طراحان بازیهای رايانهاي صورت بگیرد. این کودکان در حین انجام بازی، چیزهایی، خیلی بیشتر از کلمات علمی و لغات جدید می‌آموزند. کاربران، که همان دانشآموزان و نوجوانان هستند، به طور حسی و با درک مستقیم از موضوع با کار اجزای سلولی و باکتریها و سطوح پروتئین بدن انسان آشنا می‌شوند.
برنامه کاری کاملي در اين باره تا پایان سال آینده طراحی و تنظیم شده است. طبق اظهارات یکی از اساتید علوم در کالج رِدینگ کالیفرنیا، دانشآموزانی که از بازي Immune Attack استفاده می‌کردند، تا زمانی که بازیهای جذاب و رقابت برانگیزتری طراحی شوند، خیلی سریع به همین هدف اصلی آنان كه همان آموزش و ارتقای سطح علمی دانشآموزان می‌باشد، ميرسند. وی ميگويد: «تقریباً 10 درصدِ چیزهایی که یاد می‌گیریم حاصل تحصیل در فضاهای آموزشی است.
اگر به طور میانگین چند ساعت در هفته برنامه بازیهای رايانهاي را داشته باشیم، پیشرفت چشمگیر و نتایج خوبی را در ارتقای سطح آموزش و دانش کاربران (به صورت رسمی یا غیر رسمی) شاهد خواهیم بود.» همچنین گروه FAS در یک همکاری مشترک با مرکز کتابخانه دیجیتال UCLA و موزه هنرهاي والترز، بازی Discover Babylon را طراحی کرد که مخاطب آن، کودکان 8 تا 12 سال می‌باشند. در این بازی که از منابع کتابخانه و اشیاء موزه کمک گرفته می‌شود، اهمیت تمدن بینالنهرین و تأثیرگذاری آن در فرهنگ و تمدن دنیا بیان می‌شود.
یک استاد فیزیولوژی و آسیب‌شناسی در دبیرستان Bayside در ایالت ویرجینیا عقیده دارد که بازیهای رايانهاي مناسب و با کیفیت، در آموزش بسیار مؤثر و مهم هستند؛ چون حتی می‌توانند به کودکان و دانشآموزانی این علوم را تعلیم دهند که در غیر این صورت هیچ تمایلی به یادگیری این مباحث از خود نشان نمی‌دادند.
سال پيش، يك شرکت بزرگ تولید بازیهای رايانهاي به نام ARA/Virtual Heroes نسخه اولیه بازی Moon Base Alpha را با امكان دانلود آزاد در اختیار کاربران قرار داد. این شرکت، پروژه طراحی این بازی را با همکاری مهندسان ناسا و با هدف آموزش علوم، تکنولوژی، مهندسی، و ریاضیات (STEM) به دانشآموزان سراسر ایالات متحده، به انجام رسانده است. این بازی که به صورت اول شخص می‌باشد، کاربر را به 30 سال آینده می‌برد كه در آن وي باید تیمی تشکیل دهد و در رقابت‌های جدی و تفکرات و مباحث علمی شرکت کند تا به مشکلاتی که ممکن است روزی فضانوردان با آنها مواجه شوند، غلبه کند و برای آنها راه‌‌حلی پیدا کند.
بازی Moon Base Alpha نيز كه به صورت رايگان قابل بارگذاري می‌باشد، در واقع مقدمه‌ای است برای یک بازی جمعی آنلاین به نام «Astronaut: Moon, Mars & Beyond» که امسال وارد بازار خواهد شد. گفته می‌شود که این بازی مقدمه‌ای خواهد بود برای طراحی و انجام وسیع بازیهای گروهی آنلاین که با هدف آموزش، علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات در کلاسهای درس یا خانه انجام می‌شود.
هر یک از دانشآموزان (به عنوان کاربرانی که از بازی استفاده می‌کنند) نقشي مانند یک روبات، یک فرمانده، یک دانشمند یا یک مهندس فضایی را برای خود انتخاب می‌کنند و در یک تیم، مأموریتی را به عهده می‌گیرند و تجربیاتی به دست می‌آورند، مشکلات فضایی را حل می‌کنند و قلمرو خود را در برابر خطرات و هزاران مشکل فاجعهآمیز که ممکن است پیش بیاید، حفظ می‌کنند. با گذشت زمان پتانسيل‌ها و امكانات بالقوه بازيهاي ويدیويي براي استفاده و بهرهگيري در امور آموزش و پرورش هر چه بيشتر نمايان ميشود.
با اين احوال، ادعاها و تبليغاتِ سطحيِ عدهاي ناكارشناسِ ناآگاه كه بازيهاي الكترونيك را سد و حتي غولي بر سر راه آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان مينمايند، روز به روز پوشاليتر مينمايد؛ و هر روز بيشتر ثابت ميشود كه علاوه بر جنبه اصلي بازی كه سرگرمسازي است، در صورت استفاده هوشمندانه و جهتدار از بازيهاي رايانهاي، حتي ميتوان از آنها به عنوان ابزاري قوي و پيشرفته براي بالا بردن سطح دانش و سواد افراد جامعه، به خصوص دانشآموزان بهره گرفت.
