ایتنا - اگر در اثر انتقال نمونه از مریخ به زمین، بیماری‌های ناشناخته‌ای دامنگیر ما زمینیان شود، چه رخ خواهد داد؟
جمعه ۹ اسفند ۱۳۹۸ ساعت ۲۲:۱۸
درس‌هایی که ویروس کرونا درباره نمونه‌برداری از مریخ به ما می‌آموزد
به گزارش ایتنا از Space، ولی شاید ارتباط جالبی میان ویروس کرونا و اخترشناسی هم وجود داشته باشد. از مدت‌ها پیش، در داستان‌های علمی-تخیلی شنیده‌ایم که سوغاتی‌های فضایی حامل ارگانیسم، ممکن است برای زیست‌کرهٔ ظریف زمین خطرناک باشند. البته رسیدن چنین اشیائی به زمین ممکن است تصادفی باشد؛ شاید هم عامدانه. در همین حال، بودجهٔ پیشنهادی دونالد ترامپ (رئیس جمهور ایالات متحده) برای ناسا، از توسعهٔ مأموریت آوردن نمونه از مریخ پشتیبانی می‌کند.
حال اگر چنین نمونه‌هایی خطرناک و مسری باشند، چه خواهد شد؟ آیا از ویروس کرونا و دیگر بیماری‌های عفونی عمده، درس‌هایی آموخته‌ایم تا بتوانیم آنها را پیرامون مأموریت‌های مربوط به مریخ و دیگر مناطق فضا نیز به‌کار ببندیم؟
در سال ۱۹۷۳ بود که کارل سیگان کتابی با نام «پیوند کیهانی - دیدگاهی انداز فرازمینی» منتشر کرد و این دیدگاه از عوامل بیماری‌زای مریخی را ارائه داد:
«دقیقاً به‌دلیل اینکه از لحاظ بیولوژیکی، مریخ بسیار مورد علاقه است، این امکان وجود دارد که در سیارهٔ سرخ، عوامل بیماری‌زا یا ارگانیسم‌هایی وجود داشته باشند که در صورت انتقال به زمین، آسیب‌های بیولوژیکی بزرگی به همراه داشته باشند – شاید بتوانیم آن را «طاعون مریخی» بنامیم. این نکته بسیار جدی و مهم است که از یک سو می‌توانیم استدلال کنیم ارگانیسم‌های مریخی نمی‌توانند مشکلی جدی برای ما زمینیان ایجاد کنند؛ زیرا به‌مدت ۴٫۵ میلیارد سال هیچ تماس بیولوژیکی میان ما و مریخ وجود نداشته است. اما از طرف دیگر، می‌توانیم استدلال کنیم که ارگانیسم‌های زمینی هیچ قدرت دفاعی در برابر عوامل بیماری‌زای بالقوهٔ مریخی تشکیل نداده‌اند، اتفاقاً به همین دلیل که به‌مدت ۴٫۵ میلیارد سال چنین تماسی میان زمین و مریخ وجود نداشته است و بدین‌ترتیب با اینکه احتمال چنین عفونتی ممکن است بسیار اندک باشد، اما در صورت بروز، خطرات آن مطمئناً بسیار بالا فجیع خواهند بود».
اگر چنین عفونی رخ دهد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ به گزارش ایتنا و به نقل از Space، جان رامل (دانشمند ارشد در مؤسسه SETI در ایالت کالیفرنیا و کسی که در خلال سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۳ و نیز ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ معاون حفاظت سیاره‌ای در ناسا بوده است)، می‌گوید: «من فکر می‌کنم درنظر گرفتن نگرانی‌های اوضاع مربوط به شیوع ویروس کرونا، می‌تواند در این زمینه درس‌آموز باشد.»
به‌عنوان مثال، آزمایش‌های تشخیصی موجود برای ویروس کرونا در حال حاضر کاملاً دقیق نیستند و ممکن است پس از عفونت، بیش از یک هفته طول بکشد تا علائم بروز پیدا کنند. با اینکه ممکن است آلودگی‌های زمینی با تغییر فصول محدود شوند، اما این امر لزوماً برای بیماری‌های فرازمینی مصداق ندارد.
آقای رامل می‌افزاید: «من فکر می‌کنم با توجه به غفلت‌ها و بی‌احتیاطی‌ها، چالش مربوط به آوردن نمونه از مریخ همچنان مطرح باشد و تا زمانی که ما از زندگی بر روی مریخ صحبت می‌کنیم، با این چالش هم روبرو خواهیم بود».
آقای رامل می‌گوید در زمینه نمونه‌برداری از مریخ و آوردن آن به زمین، دانشمندان از مكاتب مختلف فكری پیروی می‌کنند. اما رویکرد برنامه‌ریزی‌شده، پیش‌گیرانه و مبتنی بر مهار و آزمایش دقیق برای تأثیر احتمالی برای زندگی و زیستگاهها، با پتانسیل کشف زندگی در یک نمونه کاملاً سازگاری و همخوانی دارد.
وی ادامه می‌دهد: «برای بررسی وجود حیات بر روی مریخ، هرگونه مطالعهٔ نمونه‌های فرازمینی در شرایط کاملاً ایزوله و قرنطینهٔ آزمایشگاهی انجام خواهد شد. اما جنبهٔ منفی این رویکرد هم این است که ایجاد شرایط قرنطینه، از نادیده گرفتن زندگی بر روی سیارهٔ سرخ بسیار گرانتر تمام خواهد شد».
همانطور که در گزارش اخیر هیئت بررسی مستقل حفاظت از سیارات نیز به ناسا اعلام شده، این رویکرد مستلزم آن است که یک پیشاپیش مرکزی برای دستیابی به نمونه و به‌منظور تحلیل و آزمایش نمونه‌های مریخی تمهید شود.
آقای رامل در پایان می‌گوید: «اگر چیزی شبیه به وضعیت ویروس کرونا رخ دهد، ممکن است نتوانیم به‌موقع یک مرکز مهار در اختیار داشته باشیم و احتمالاً قادر نخواهیم بود الزامات پاکیزگی را برآورده سازیم؛ یعنی الزاماتی که تضمین خواهند کرد هر ارگانیسم اکتشافی، از مریخ آمده و پیش‌تر روی زمین وجود نداشته است.»
کد مطلب: 59969
