ايتنا - معضل اصلی آموزش ICT نبود متولی مشخص است

مسئله آموزش همواره یکی از مهم‌ترین و چالش برانگیزترین موضوعات موجود در کشور بوده است. توجه به فعالیت‌های همزمان موسسات دولتی و خصوصی در این بخش به خصوص در حوزه فناوری اطلاعات و رقابت تنگاتنگی که بین موسسات آموزشی دولتی همانند دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی در این بخش وجود دارد، توجه ما را برانگیخت تا در این خصوص با مازیار گنجه‌ای مدیر عامل باسابقه شرکت کاریار ارقام و عضو کمیسیون آموزش سازمان نصر تهران به گفت‌وگو بنشینیم و معضلات و مشکلات این حوزه را از دید یک فعال بخش خصوصی بررسی کنیم.
متنی که در ادامه می‌خوانید شرح مصاحبه ما با وی است.

• لطفا در ابتدا تاریخچه‌ای از فعالیت‌های کاریار ارقام ارائه نمایید.
شرکت کاریار ارقام در سال ۷۸ توسط گروهی از متخصصان سیسکو تاسیس شده است. فعالیت‌های آموزشی و فنی شرکت به موازات یکدیگر آغاز شد و آبان ماه ۷۸ شرکت اولین دوره آموزشی را برگزار کرد. البته با توجه به اینکه تمرکز بیشتر بر روی فعالیت‌های آموزشی بود این بخش پیشرفت بیشتری داشت و تبلیغات نیز بیشتر در این زمینه انجام می‌شد.
در طول ۱۵ سال فعالیت ۷ دپارتمان آموزشی شامل شبکه در خصوص سیسکو و مایکروسافت، امنیت سایبری، دیتاسنتر که حدود ۸ سال از فعالیت آن می‌گذرد و روی موضوعات متنوعی چون استانداردسازی شبکه تمرکز دارد ، مجازی‌سازی، مدیریت IT، تاسیس شده است. به موازات دپارتمان های آموزشی اخذ نمایندگی از شرکت‌های مطرحی چون ای.سی.کانسیل EC-COUNCIL و LPI و تلاش در به‌روز کردن اطلاعات و فعالیت‌ها پیشرفت فعالیت‌های کاریار ارقام شده است.

• مشکلات ناشی از ورود دانشگاه‌ها به حوزه آموزش برندها را چطور ارزیابی می‌نمایید؟
در واقع مسئله اصلی ناهمگونی رقابتی است که بین بخش خصوصی و دانشگاه‌ها وجود دارد. بخش خصوصی برای پیشرفت باید بتواند در شرایط مساوی رقابت داشته باشد. استفاده از پتانسیل دانشگاه و فضای دولتی و حذف هزینه‌های چون فضای آموزشی، مالیات و بیمه کارکنان یکی از نمونه‌های شرایط نامساوی رقابت است.
مسئله دیگر لطمه‌ای است که آموزش برندهایی چون مایکروسافت و سیسکو و ... که در حوزه فعالیت‌های بخش خصوصی هستند توسط دانشگاه‌ها به آموزشگاه‌های خصوصی کارآفرینان و دانشجویان وارد می‌شود که در طولانی مدت بیشتر از سود حاصل از آن است.

• لطفا اشاره‌ای داشته باشید به معضلاتی که در حوزه آموزش که سد راه فعالیت‌های شرکت‌های خصوصی شده است.
یکی از مهم‌ترین مسائل نبود متولی مشخص در این حوزه است، در واقع در بخش آموزش تعداد زیادی متولی از جمله وزارت علوم، مرکز آموزش مدیریت دولتی، جهاد دانشگاهی و مخابرات وجود دارد که موجب سردرگمی جهت دریافت مجوز فعالیت و انجام مقدمات مورد نیاز برای شرکت‌هایی شده است که تمایل به ورود به این عرصه را دارند. وقتی متولی وجود ندارد آموزشگاه‌هایی نیز اقدام به فعالیت بدون مجوز می‌نمایند و دانشجویان را با بهانه نبود متولی معین مجاب می‌کنند.
به نظر من بهترین مرجع و راهنمای موضوع آموزش صنف است، در صورتی که فعالان بازار هماهنگی مناسبی با صنف داشته باشند بسیاری از مشکلات در این زمینه مرتفع خواهد شد.
سازمان نظام صنفی رایانه‌ای می‌تواند با هماهنگی ارگان‌های دولتی از طریق کارشناسان صنف در درجه‌بندی و رتبه‌بندی آموزشگاه‌ها نیز مشارکت داشته باشد. البته مرکز آموزش مدیریت دولتی در حال حاضر اقدام به درجه‌بندی مدارک و آموزشگاه‌ها کرده است.
موضوع دیگری که در این زمینه وجود دارد عدم یکسان‌سازی قیمت‌ها است. نبود قیمت‌های یکسان موجب بهم خوردن تعادل در بازار رقابت در این صنعت می‌شود. تعدادی از شرکت‌ها برای جلب مشتری بیشتر اقدام به شکستن قیمت‌ها می‌نمایند. این مسئله ممکن است در مدت زمان کوتاه موجب اقبال بیشتر مشتریان به سمت آنها و متعاقبا کسب درآمد بیشتر شود اما در طولانی مدت به علت همخوانی نداشتن هزینه‌ها و درآمد به طور حتم متضرر خواهند شد و ادامه راه برای آنها دشوار خواهد بود و در نتیجه ناچار به کاهش کیفیت خدمات خواهند شد. بنابراین لازم است تعرفه‌های مشخص شده از طریق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای که از طریق کار کارشناسی شده توسط فعالان این حوزه استخراج شده و به تایید هیئت مدیره نیز رسیده است بیشتر مورد توجه همکاران قرار گیرد.
اگر تمامی فعالان بازار به صورت هماهنگ در جهت فرهنگ‌سازی مدارج IT کوشا باشیم می‌توانیم بازار پررونق‌تر و پویاتری ایجاد نماییم.

• نقش کمیسیون آموزش سازمان نصر تهران در ساماندهی فعالیت‌های آموزشگاه‌ها چیست؟
در حال حاضر نقش اصلی سازمان تدوین استانداردها و تعرفه‌ها و ابلاغ آن به شرکت‌های فعال است. با این وجود هیچ الزام قانونی و عملی برای اینکه این استانداردها و تعرفه‌ها توسط این شرکت‌ها عملی شود وجود ندارد.
نکته دیگر این است که الزام قانونی و اجباری برای عضویت در صنف برای شرکت‌های فعال در این حوزه وجود ندارد بنابراین وقتی شرکتی عضویت در سازمانی را نمی‌پذیرد مسلما از استانداردها و قوانین آن نیز تبعیت نخواهد کرد. در واقع ناهماهنگی که در حوزه آموزش فناوری اطلاعات در حال حاضر شاهد آن هستیم تا حدود زیادی متاثر از این امر است.
البته وجود این خلاء تا حدودی زیادی معلول کم‌توجهی اعضای صنف و هیئت مدیره آن است. زیرا هر فعالیتی که توسط اعضای صنف انجام می‌شود از قبیل تدوین استانداردها و تعرفه‌ها باید به تایید هیئت مدیره سازمان برسد در خصوص اجبار فعالان حوزه آموزش برای پیوستن به صنف نیز لازم است الزامی ایجاد شود که متاسفانه این مسئله تاکنون اتفاق نیفتاده است.

• با وجود اینکه تعرفه‌های مشخصی در حوزه آموزش تدوین شده است، چرا هنوز قیمت‌های یکسانی برای خدمات در بین آموزشگاه های خصوصی وجود ندارد؟
کمیسیون آموزش سازمان تعرفه‌های مشخصی را تعیین کرده است. اما مشکل اصلی عدم توجه مدیران آموزشگاه‌ها به این تعرفه‌هاست زیرا علاقه‌ای به پیوستن به صنف ندارند و ترجیح می‌دهند به صورت مستقل به فعالیت بپردازند در حالی که تشکل‌ها و انجمن‌ها همواره نقش به‌سزایی در جلب حمایت‌ها و حل معضلات مشاغل مختلف دارد. تلاش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای نیز دستیابی به انسجام و جلب حمایت‌های دولتی در راستای گسترش فعالیت‌ها و توسعه بازار فناوری اطلاعات است. اما اجرای چنین هدفی نیازمند بهره‌مندی از توان اجرایی است، در واقع مسئله اصلی نبود بازوی اجرایی، الزام عملی و نیروی نظارتی بر اجرای تعرفه‌ها و استانداردهای تدوین شده توسط سازمان است. البته یکی از برنامه‌های آتی اعضای صنف برقراری ارتباط با مسئولان دولتی در راستای گسترش توان اجرایی و نظارتی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در خصوص فعالیت‌های آموزشگاه‌ها است.
کمیسیون آموزش از طریق کار کارشناسی تعرفه‌ها را استخراج و تدوین می‌نماید و این تعرفه‌ها را در سایت سازمان قرار می‌دهد و سایت سازمان مرجع تعرفه‌ها است.

• آیا نظارتی از سوی متولیان امر بر اجرای استانداردها توسط آموزشگاه‌ها وجود دارد؟
مرکز مدیریت آموزش دولتی استانداردهایی را در خصوص سطح علمی اساتید، مکان آموزشی و الزامات دیگر تدوین کرده است که آموزشگاه‌ها متناسب با این استانداردها شروع به فعالیت می‌نمایند. سپس برای تمدید تاییدیه دوره‌های سالانه‌ای برای مدیران آموزشگاه‌ها برگزار می‌نماید. البته در خصوص اجرای استانداردها نیز متولی مشخصی وجود ندارد.
یکی از مهم‌ترین معضلات در حوزه آموزش نبود تعریف معینی از آموزش و محورهای آن در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و فعالان این بخش است که فعالیت‌های این کمیسیون را محدود می‌نماید.
در خصوص گسترش فعالیت‌ها لازم است کمیسیون آموزش در وهله نخست جایگاه واقعی خود در این بخش را بیابد و نقش پررنگ‌تری در ارتباط با حل مشکلات و معضلات فعالان صنف داشته باشد، در گام بعدی نیز از طریق مشارکت و هماهنگی با ارگان‌های دولتی همچون مجلس و سازمان‌های مرتبط توان اجرایی و عملی برای الزام فعالان این حوزه در پیروی از قوانین تدوین شده را ایجاد نماید.

• اعتبار مدارک آموزشی چگونه مشخص می‌شود؟
سازوکار مشخصی در این زمینه وجود ندارد، یکی از راه‌های موجود توجه به رتبه‌بندی مرکز مدیریت آموزش دولتی است. راه دیگری که وجود دارد توجه به سابقه آموزشی و نتیجه‌ای است که دانشجویان قبلی دریافت کرده‌اند.
در مورد جذب اساتید نیز استاندارد مشخصی وجود ندارد. آموزشگاه‌ها با توجه به رزومه‌ای که استاد مورد نظر ارائه می‌نماید با توجه به نوع فعالیت‌های خود اقدام به جذب استاد می‌نمایند، و هر سه ماه یکبار لازم است که اطلاعات خود را با شرکت در دوره‌ها و جلساتی که برگزار می‌شود به‌روز نمایند. در صورتی که فردی ۶ ماه در این دوره‌ها شرکت نداشته باشد برای ادامه فعالیت خود دچار مشکل می‌شود.