گرايشهاي گوگل اين قابليت را به كاربران ميدهد كه بفهمند كليدواژه ويژهاي در چه كشوري بيشترين جستوجو در گوگل را به خود اختصاص داده است. به عنوان مثال، اگر فردي بخواهد بداند كه جستوجوگران كدام كشورها براي جستوجوي منابعي در مورد «قالي» از واژه فرانسوي آن (Tapis) و كدام كشورها از واژه انگليسي آن(Carpet) استفاده نمودهاند بهراحتي ميتوان در اين ابزار جديد گوگل ده كشور برتر را تشخيص داد. اين ابزار ميتواند به مديران وبگاهها كمك كند كه واژههاي معادل را هم در ابردادهها و برچسبهاي (عنوان، كليدواژه و توصيفگر) در وبگاه خود به كار گيرند. به عنوان يك كتابدوست يا كتابدار شايد بخواهيد بدانيد كه كدام كشورها بيشتر واژههاي انگليسي كتاب (Book)، كتاب الكترونيكي (E-book)، كتابخانه (Library)، كتابخانه رقومي (Digital Library)، كتابدار (Librarian)، مقاله (Article يا Paper)، و ... را به منظور جستوجو به كار بردهاند و آيا ايران جزو ده كشور برتر هست يا نه؟ جالب است كه با واژه مقاله (Article )، وبنوشت (Weblog)، كتاب الكترونيكي (E-book)، علوم كتابداري و اطلاعرساني (Library Information Science)، علم اطلاعات (Information Science)، كتابخانه رقومي (Digital Library)، مهندسي (Engineering) ايران به ترتيب رتبه دوم، دوم، چهارم، چهارم، پنجم و پنجم را كسب كرده است. اين نشان ميدهد كه ايرانيها از گوگل براي دسترسي به مقالههاي علمي، كتاب الكترونيكي و مسائل علمي مربوط به مهندسي استفاده ميكنند و جاي خوشحالي دارد. پرسش اساسي جايگاه كاربران مسلمان در جستوجوي واژههاي مذهبي كجاست؟ در جستوجوي كلمه هاي مانند: خدا (Allah)، خدا (God)، دين (Religion)، اسلام (Islam)، مسجد (Mosque)، ايران جايگاهي در بين ده كشور برتر ندارد. اينترنت در زندگي فردي و اجتماعي جامعه ايراني چه جايگاهي دارد؟ اين پرسشي است كه جامعهشناسان و روانشناسان بايد درباره آن به تحقيق بپردازند. در يادداشتي كه يكي از دوستان ارسال كرده بود، نشان ميداد كه برخي از كشورهاي مسلمان و بخصوص ايران جزو پنج كشور برتر در جستوجوي منابعي كه مبتذل ناميده ميشوند قرار دارند كه اين يك مساله جامعهشناختي قابل تامل است. به عنوان مثال (Girl، Sex) واژههاي هستند كه ايران مقام خوبي در جستوجوي آنها دارد اما واژههاي ديگري هستند كه ايران مقام نخست را كسب كرده است. براي كسب آگاهي از گرايشهاي جستوجوي كاربران ايراني ميتوان واژههايي مانند اين و اين و اين را ملاحظه كرد! البته اثر فيلترينگ را نبايد از نظر دور داشت. ترفندهاي كاربران براي عبور از فيلتر در ايران، عربستان و امارات متحده عربي در جستوجوي اين و اين كاملاً مشخص است. بحث تفسير اين بحث با خوانندگان است. اما قابل توجه است كه تعداد كاربران ايراني به مراتب از بسياري كشورهاي جهان كمتر هستند. بنابراين براي قرار گرفتن در چنين رتبهاي بايد در نظر داشت كه هر كاربر ايراني بارها و بارها به جستوجوي اين واژهها ميپردازد. نتيجهگيري اگرچه جستوجوي يك كلمه خاص، نميتواند بيانگر رفتار اطلاعيابي كاربران يك حوزه جغرافياي خاص باشد و تحليل چنين مسئلهاي نيازمند دسترسي به دادههاي فراواني است، اما ترديدي نيست كه حجم استفاده غيرعلمي از اينترنت در اكثر كشورها و بهويژه ايران درصد قابل توجهي را به خود اختصاص ميدهد. * دانشجوي دكتراي كتابداري و اطلاع رساني www.nouruzi.persianblog.com